Lezersrecensie
Gedeelde eenzaamheid
Met 'Grondsoorten' (2024) schetst Martha Heesen een alledaagse dag in een fictieve Drentse dorpsgemeenschap. Zo klein dat je 't al passeert voordat je er goed en wel kunt arriveren. Op die nederig stemmende plek proberen verschillende personages vat te krijgen op veranderingen in hun leven. De wandelaar wil voor het donker terug zijn bij zijn logement, maar wordt tijdens zijn tocht steeds gehinderd door andere passanten. De kleine Duif wordt gepest op haar nieuwe school. Boer Sjouke kan niet accepteren dat hij zijn boerderij is kwijtgeraakt. De nieuwe zussen praten langs elkaar heen met hun eindeloze gekissebis. Paard Wim geeft meer sturing dan de rijke stedeling die hem probeert te berijden. Op de dokterspraktijk is het een komen en gaan van wonderlijke sujetten, terwijl assistente Anna vooral twijfelt aan haar eigen kunnen. Ondertussen haalt Iris sporen van haar vroegere zelf uit verhuisdozen om eindelijk aan die nieuwe start te kunnen beginnen. Of toch weer niet.
Het allersterkste aan 'Grondsoorten' (2024) is hoe Martha Heesen het verstilde dorpsleven doortrekt naar grotere maatschappelijke ontwikkelingen. Zonder dat het er allemaal dik bovenop ligt of uitgesproken politiek wordt. In die kakofonie van behoeftige dorpsgenoten hoor je als één stem terug dat ze gezamenlijk smachten naar iets ongrijpbaars. Menselijk contact steeds net iets buiten bereik. De personages zoeken los van elkaar naar erkenning, veiligheid en geborgenheid in een veranderende wereld. Waar digitale communicatie de afstand tussen mensen vergroot en de constante mediacultuur vooral afstand schept tot de eigen leefomgeving. Waar mensen zo graag zichzelf uitspreken als ze eigenlijk niks te zeggen hebben, maar tegelijkertijd toch zo graag gehoord willen worden. Waar oude zekerheden niet meer vanzelfsprekend zijn en mensen worstelen met nieuwe man- en vrouwverhoudingen. Wie zijn deze dorpelingen zelf nog als ze zo weinig controle lijken te hebben over hun eigen leven!?
Ik ben iets minder enthousiast dan de vele lyrische recensies over 'Grondsoorten' (2024). Al begrijp ik de lofuitingen wel, want Martha Heesen is absoluut een begenadigde stillist. Zoals ze met haar beknopte stijl het verloop schetst van één gewone dag als een absurdistisch theater met een eigen logica. Nuchter en speels, maar vooral ook trefzeker. Geen zin te veel. De betekenis zit bij Heesen echt in de stijl van haar eigen werk, niet in ellenlange intellectuele overpeinzingen. Zo heb ik met volle teugen genoten van de absurdistische passages waarin de wandelaar gehinderd wordt door (ingebeelde) passanten als een soort fantoomverschijningen. Of wanneer paard Wim een meer uitgesproken persoonlijkheid blijkt te hebben dan berijder Goudvis of wanneer boer Sjouke hard aan het werk is in een niet meer bestaande boerderij. Het is alleen jammer dat die absurdistische sfeertaferelen iets te vaak worden platgeslagen met minder interessante perspectieven als die van Duif en Anna. Vooral psychologisch gemotiveerd en niet écht vervreemdend.
Het allersterkste aan 'Grondsoorten' (2024) is hoe Martha Heesen het verstilde dorpsleven doortrekt naar grotere maatschappelijke ontwikkelingen. Zonder dat het er allemaal dik bovenop ligt of uitgesproken politiek wordt. In die kakofonie van behoeftige dorpsgenoten hoor je als één stem terug dat ze gezamenlijk smachten naar iets ongrijpbaars. Menselijk contact steeds net iets buiten bereik. De personages zoeken los van elkaar naar erkenning, veiligheid en geborgenheid in een veranderende wereld. Waar digitale communicatie de afstand tussen mensen vergroot en de constante mediacultuur vooral afstand schept tot de eigen leefomgeving. Waar mensen zo graag zichzelf uitspreken als ze eigenlijk niks te zeggen hebben, maar tegelijkertijd toch zo graag gehoord willen worden. Waar oude zekerheden niet meer vanzelfsprekend zijn en mensen worstelen met nieuwe man- en vrouwverhoudingen. Wie zijn deze dorpelingen zelf nog als ze zo weinig controle lijken te hebben over hun eigen leven!?
Ik ben iets minder enthousiast dan de vele lyrische recensies over 'Grondsoorten' (2024). Al begrijp ik de lofuitingen wel, want Martha Heesen is absoluut een begenadigde stillist. Zoals ze met haar beknopte stijl het verloop schetst van één gewone dag als een absurdistisch theater met een eigen logica. Nuchter en speels, maar vooral ook trefzeker. Geen zin te veel. De betekenis zit bij Heesen echt in de stijl van haar eigen werk, niet in ellenlange intellectuele overpeinzingen. Zo heb ik met volle teugen genoten van de absurdistische passages waarin de wandelaar gehinderd wordt door (ingebeelde) passanten als een soort fantoomverschijningen. Of wanneer paard Wim een meer uitgesproken persoonlijkheid blijkt te hebben dan berijder Goudvis of wanneer boer Sjouke hard aan het werk is in een niet meer bestaande boerderij. Het is alleen jammer dat die absurdistische sfeertaferelen iets te vaak worden platgeslagen met minder interessante perspectieven als die van Duif en Anna. Vooral psychologisch gemotiveerd en niet écht vervreemdend.
1
Reageer op deze recensie