Een cirkel van afwijzing.

In 'Ministerie van Dromen' (2021) wordt de Iraans-Duitse Nasrin ermee geconfronteerd dat ze er toch niet helemaal bij hoort door haar seksuele geaardheid. Eerst omdat haar alleenstaande moeder nooit heeft kunnen accepteren dat haar dochter geen heteronormatieve relatie is aangegaan. Daarna omdat Nas plotseling zelf de zorg krijgt over haar nichtje Parvin, terwijl er in haar queer bestaan nooit eerder plek is geweest voor zo'n verantwoordelijke ouderrol. Maar is zus Nushin wel echt omgekomen bij een auto-ongeluk? Of heeft ze zelfmoord gepleegd door de jarenlange depressies waar ze mee kampte of is ze zelfs vermoord door iemand uit haar verleden als sekswerker. Nichtje Parvin lijkt cruciale antwoorden te hebben op het raadsel, maar net als tussen Nas en haar eigen moeder verloopt de communicatie moeizaam. Opnieuw lijkt Nas namelijk afgestraft te worden door de schaamtecultuur rond haar seksuele geaardheid.

Coming of middle age. Met 'Ministerie van Dromen' (2021) schreef Hengameh Yaghoobifarah een aardige psychologische roman over een dochter die noodgedwongen leert wat het is om een moederrol te vervullen. Yaghoobifarah schetst hoe familieverhoudingen worden beïnvloed door taboes, onbegrip, traditionele rolpatronen en de moeilijkheid om op gelijk niveau naar elkaar te luisteren. Daarbij zijn de vraagstukken waar Nas als surrogaatmoeder tegenaan loopt niet wezenlijk anders dan die van heteroseksuele moeders in dezelfde rol. Hoe balanceert zij op dat precaire spanningsveld tussen grenzen stellen en vrijheid geven? En wat als zo'n puberende dochter haar eigen leefstijl en geaardheid afwijst? Het is moeilijk om niet de soort moeder te worden waar Nas ooit zelf voor wegliep, zeker als nichtje Parvin haar weet te raken op de meest gevoelige punten.

'Ministerie van Dromen' (2021) is echt een debuutroman in de zin dat Hengameh Yaghoobifarah nog een beetje op safe speelt. Teveel naar mijn smaak. Of zoals Yaghoobifarah bijna een thrillerstructuur volgt met het moordmysterie rond zus Nushin en daarbij veel aandacht geeft aan de psychologische verhoudingen tussen de verschillende familieleden. De auteur wijkt wel iets af van het stramien met hallucinante koortsdromen rond een rinkelende telefoon en een zwart gat, maar het is verder niet hele sterke of originele symboliek. Toch ga ik hen zeker in de gaten houden om de verfrissende invalshoek van queer problematiek in de Iraanse diaspora. Zie echt nog wel een mooie roman verschijnen als Yaghoobifarah de touwtjes leert loslaten in toekomstig werk.