Besmet door het verleden

Besmet door het verleden. In de verhalenbundel 'Een Zonnige Plek voor Sombere Mensen' (2024) beseffen de vrouwelijke personages dat zij gevormd worden door verborgen krachten waar ze weinig vat op hebben. Ze sluimeren op de achtergrond als spookverschijningen of mythische wezens die elk moment kunnen opduiken om de vrouwen te confronteren met hun eigen kwetsbaarheid. Seksueel misbruik. Onvervuld moederschap. De vroegere Argentijnse dictatuur. Seksistische denkbeelden. Persoonlijke twijfels lopen over in intergenerationele trauma's of confrontaties met de zwaarte van de geschiedenis. In andere verhalen zijn deze paranormale entiteiten juist voorspelbaarder dan de alledaagse chaos van criminaliteit, armoede en verslavingsproblematiek.

Erg genoten van deze bundel met magisch-realistische verhalen. Mariana Enríquez weet namelijk effectief het plezier van genreliteratuur te combineren met pakkende literaire symboliek. Een soort gotische sprookjes met een zelfbewustzijn naar moderne technologie en sociaal-maatschappelijke problematiek. Speels en toch betekenisvol. Zo verwijst het titelverhaal 'Een Zonnige Plek Voor Sombere Mensen' (2024) naar de fascinatie richting Eliza Lam, die om onverklaarbare redenen verdronk in een waterbassin op het dak van het Cecil Hotel. Wat zegt het over de moderne mediacultuur dat deze zaak zoveel aandacht krijgt van complotdenkers, spiritisten en internet sleuths? En waarom leeft het tragische verhaal van dat ene meisje meer dan de grootschalige verslavingsproblematiek die net zo goed rond het hotel plaatsvindt?

Qua stijl en feministische thematiek doet Mariana Enríquez me wat denken aan de Braziliaanse auteur Clarice Lispector. De literatuur als vehikel om vrouwen hun stem terug te geven middels postmoderne spielerei als genrevermenging en associatieve connecties. In haar verhalen creëert Mariana Enríquez vervreemdende werelden met volstrekt eigen spelregels, maar waarin het fantastische raakt aan de pijn van de actualiteit. Soms absurdistisch en ongrijpbaar. Soms luchtig en speels. Soms confronteert Enríquez de lezer met de zwaarte van traumatische ervaringen en lichamelijk verval. Maar haar verhalen gaan in de kern vrijwel altijd over de horror van het vrouw-zijn als individualiteit en eigen verlangens afgestraft worden. Schadelijke maatschappelijke overtuigingen kunnen immers altijd in een nieuwe vorm opduiken om op eigen manieren te onderdrukken.