Eén woord: prachtig

Vijf jaar geleden las ik dit boek voor de leeslijst op de middelbare school. Toen heeft het verhaal een grote indruk op me gemaakt en het heeft me nooit helemaal losgelaten. Na die vijf jaar waren grote stukken uit het verhaal wel wat weggezakt in mijn geheugen en daarom besloot ik om de afgelopen maanden het boek weer te lezen, dit keer in de audioboek versie. Wederom heeft ‘Post voor mevrouw Bromley’ me helemaal in zijn greep genomen.

Het boek volgt hoofdpersonage John Patterson, een stille, maar slimme en zachtaardige jongeman, aan de start van de Eerste Wereldoorlog in Engeland. Wanneer zijn beste vriend Martin Bromley op de stoep staat om te verkondingen dat de oorlog is begonnen en vraagt of John zich samen met hem gaat aanmelden is John standvastig. Hij gaat niet vechten, maar studeren. Als dienstweigeraar krijgt hij het zwaar te voortduren, maar gelukkig vindt hij troost in zijn studiemaat William. De oorlog heeft een grote impact op zijn leven en ook op dat van zijn vader, die als postbode steeds vaker slecht nieuws moet brengen aan mensen waar hij al jaren over de vloer komt. Je leest hoe Johns wereld verandert, hoe de hele maatschappij getekend wordt door de oorlog en hoe uiteindelijk niemand gespaard blijft.

Al vanaf de eerste pagina geeft Brijs een prachtige en gedetailleerde schets van de tijdsgeest en de maatschappij van London aan het begin van de twintigste eeuw. Het boek is enorm beschrijvend geschreven, met op elke pagina wel een beschrijving gekoppeld aan een vergelijking of voorbeeld. Ik vind dat erg prettig lezen. Door deze schrijfstijl wordt het verhaal erg beeldend en krijgt het meer diepgang. Voor mij voelde het verhaal hiervoor heel echt. Ik zag het huis van John voor me, de bibliotheek van zijn vader, de wegen die hij doorkruiste als hij naar zijn zoog-/pleegfamilie Bromley ging. Naast de wereld vond ik de personages ook prachtig uitgewerkt. John, Johns vader, de familie Bromley, William en luitenant Ashwell hebben stuk voor stuk een geschiedenis en een persoonlijkheid. Uit de manier waarop dialogen of bepaalde gedragingen beschreven zijn valt tussen de regels door zoveel af te lezen over wie zij als mens zijn en hoe ze zo geworden zijn. Alle personages maken ook een ontwikkeling door. De lezer ziet hoe zij beïnvloed worden door de oorlog, zij het positief of negatief. Het is oprecht en prachtig geschreven, waardoor de leed dat de personages ervaren, dat je ziet hoe sommige personages zo afglijden en het niet meer aankunnen, extra hard binnenkomt bij de lezer. Zelfs nu ik wist dat bepaalde dingen te gebeuren stonden omdat dit mijn tweede lezing was, werd ik nog diep ontroerd en geraakt.

Twee thema’s die mij erg bezighielden tijdens het lezen wil ik hier even aanstippen. Ten eerste rol die literatuur in dit boek heeft. Taal, woorden, boeken, brieven, post… voor John is het een fundamenteel onderdeel van hoe hij de wereld beleeft. Zijn vader bouwde als verzamelaar een bibliotheek om de herinnering aan zijn overleden moeder levend te houden, waardoor John van jongs af aan omringt is door boeken. Hij linkt literatuur en verhalen naar gebeurtenissen in zijn eigen leven, gebruikt het voor inspiratie en laat zich hierdoor aan het denken zetten. Het verhaal voelt als een soort liefdesbrief aan iedereen die zich via literatuur, verhalen en woorden door de wereld navigeert. Ook brieven en post, zoals uit de titel naar voren komt, staan centraal in het verhaal. Johns vader werd als postbode voor de oorlog graag gezien, want hij was het symbool van contact met andere mensen via de post die hij bezorgde. Tijdens de oorlog werd zijn klop op de deur juist gevreesd door het vreselijke nieuws van het front wat zijn post vaak bracht en dat viel hem zwaar. Aan het front zijn de brieven dan weer een hele grote troost en de enige manier om met geliefden in contact te blijven. In de zwaar getechnologiseerde huidige wereld besefte ik me niet wat voor fundamenteel onderdeel van het dagelijks leven post vroeger was, hoe kostbaar dat was en dat vond ik daardoor ook erg mooi om te lezen.
Het andere thema waar ik vijf jaar geleden en nu weer enorm door geraakt werd, is de vreselijke zinloosheid en leed van de oorlog. Hoe al die mannen daar aan het vechten waren en stierven voor eigenlijk helemaal niets, geen enkele vooruitgang of doorbraak. Het leed en het verdriet dat daaraan overgehouden werd. Hoe de oorlog invloed had op alle facetten van het leven en niemand daarin gespaard bleef. Het doet me beseffen dat ik ongelofelijk dankbaar mag zijn dat wij hier in Nederland, al 80 jaar, in vrede leven en dat die vrede koste wat het kost gekoesterd moet worden.

‘Post voor mevrouw Bromley’ is een rustig opgebouwd boek. Als lezer moet je echt even de tijd nemen om ervoor te gaan zitten en het verhaal tot je te nemen. Het tempo ligt laag en er is weinig actie, maar de spanning wordt juist opgebouwd doordat je als lezer meeleeft met John en wil weten hoe het verder met hem gaat. Het verhaal ontvouwt zich op een prachtige manier en door nieuwe wendingen blijft het verrassen. Bepaalde dingen blijven niet per se onbeantwoord, maar eerder onbenoemd waardoor de lezer zelf de conclusies tussen de regels door moet trekken en dat vind ik erg mooi gedaan. Door de zorgvuldige manier waarop het verhaal is opgebouwd voelde het voor mij alsof alles precies klopte.

Kortom vind ik ‘Post voor mevrouw Bromley’ een ongelofelijk mooie roman. Het verhaal ontvouwt zich als een cocon om je heen, waardoor je je als lezer midden in de wereld van John bevindt en je diep meeleeft met zijn ervaringen. De belangrijke en zware thema’s die worden aangekaart en voortreffelijke manier waarop die in het verhaal zijn verweven maakten dat ik diep geraakt werd door dit boek en dat het een gekoesterd plekje in mijn hart heeft.