Hoe ontembaar moet je zijn om een wolf te temmen?

Guillermo Arriaga ken ik enkel als scenarist van de film ‘Amores Perros’ en nog niet als auteur. ‘De ontembare’ verscheen in 2016 als ‘El Salvaje’ en werd in 2019 vertaald door Eugenie Schoolderman en Peter Valkenet.

Het hoofdpersonage is Juan Guillermo, een rebelse tiener, die door het wegvallen van zijn familie plots tot volwassenheid gedwongen wordt. Hij kijkt op naar zijn oudere broer Carlos en vrij snel is duidelijk dat Carlos een gewelddadige dood sterft, waardoor een deel van de spanning verdwijnt. In de eerste helft wordt dit tot vervelens toe herhaald, waarbij de lezer iedere keer een stukje informatie krijgt om zo de puzzel te leggen, waarin naast het beeld van Juan, Carlos en hun vrienden, ook de “goede katholieke jongens” verschijnen. Dit zijn katholieke godsdienstfanaten die als soldaten van Christus het kwaad uit de wereld willen rukken.

Bruusk wordt deze verhaallijn onderbroken door de jacht van Amaruq. In de gevaarlijke en ongerepte natuur in het Noorden van Canada raakt hij geobsedeerd door Nujuaqtutuq: hij ziet hoe deze wolf het alfamannetje van een roedel wordt en volgt hem tot ver buiten zijn vertrouwde omgeving. De jacht en de ruige omgeving worden gedetailleerd beschreven. Hoe hoger het aantal gelezen bladzijden, hoe duidelijker de intentie van Arriaga om de levens in Mexico en Canada te laten samenkomen in een filmisch einde.

Dood, godsdienstfanatisme, drugs, klassenjustitie en corruptie zijn thema’s die zwaar op het verhaal wegen, maar er zijn ook onvoorwaardelijke vriendschappen die alles de moeite waarde maken. Niet alleen Juan evolueert in dit lijvige boek, maar zelfs de auteur wordt genuanceerder naarmate het einde nadert. Zo is er het thema van de wraak: aan de hand van boeken en gesprekken laat de auteur Juan daarover nadenken en zijn mening bijsturen. Zal ik me beter voelen na mijn wraak? Is vergeving mogelijk? Als ik een moordenaar vermoord, word ik dan ook een moordenaar? Zelfs in het beeld van zijn verafgoodde broer komen er naar het einde toe meer schakeringen.

Heel aangenaam hoe literatuur doorheen de teksten verweven wordt, beter dan de algemene weetjes die aan het einde van een hoofdstuk staan. Ze zijn functioneel en zetten de verschillende persoonlijkheden in de verf. Een citaat over de vriendschap tussen Guzmán en Pancho Villa:

“De schittering in zijn ogen deed me abrupt beseffen dat wij mensen niet één enkele soort zijn, maar vele, en dat tussen de verschillende soorten, binnen het menselijk ras, onoverbrugbare ravijnen gapen, dat ze onverenigbare werelden vertegenwoordigen, zonder gemeenschappelijk fundament, waardoor, als je vanuit je eigen wereld diep in de ogen van een ander kijkt, dat andere je doet duizelen.”

Ondanks de zwakkere opbouw in het begin, wordt de spanning in het verhaal mondjesmaat gevoed, zodat de lezer niet op zijn honger blijft zitten. De hoofdpersonages worden geloofwaardig getekend en daarnaast is er uitzonderlijk veel aandacht voor het gedrag van de dieren en de relatie tussen mens en dier. Nujuaqtutuq betekent de ontembare. Juan Guillermo probeert zijn gevaarlijke zoon Fang te temmen, terwijl hij zichzelf evengoed als een ontembare ziet. Hoe loopt dat gevecht op leven en dood af?