Joppe"s opa vertelt vlak voor hij doodgaat nog een belangrijk, altijd verzwegen verhaal over zijn jeugd in de oorlog, dat veel invloed heeft op de hele familie.

In liefde en oorlog mag alles

‘Moet wat onaf bleek nog eens opduiken om afgerond te worden? Vertel je om te vergeten of juist om te herinneren?’ Die vragen stelt Joppe, de achttienjarige hoofdpersoon uit Marita de Stercks boek ‘Met huid en haar’. Zijn familie bestaat uit verhalenvertellers. Overgrootvader Tist is de grootste van allemaal. Verhalen maken het leven draaglijker, vindt hij. Joppe ontdekt dat verhalen ook vragen oproepen. Helemaal als de verteller delen onverteld laat. Zijn die delen onbelangrijk? Of juist zo belangrijk dat de enige persoon die ze kent ze niet wil oprakelen?

Tist is een ‘koppige duivel die zijn verhalen nooit afmaakt’. En dat terwijl juist zijn verhaal zo belangrijk is en de tijd dringt. Tist ligt op sterven en gaat elke dag zienderogen achteruit. Joppe zorgt voor hem. Hij kent Tist het beste van de hele familie, weet wat Tist bedoelt als die woorden door elkaar haalt en wil misschien het meest van iedereen Tist niet kwijt. ‘Tist mag niet gaan, ik heb nog honderd vragen te stellen.’

Die vragen gaan over de twee wereldoorlogen die Tist meemaakte en die diepe scheurtjes in zijn ziel hebben achtergelaten. Barre kou, stervende familieleden en zinloze gevechten: wie het niet van dichtbij heeft gevoeld en gezien, heeft volgens Tist geen idee van wat het met je doet. ‘Ge weet niet waarover ge het hebt. Wie nooit een oorlog heeft meegemaakt moet zijn klep houden!’ De geschiedenis van Joppes familie hangt nauw samen met de oorlogsgruwelen. Daarom is het ook zo belangrijk dat Tist nu eens álles vertelt. Of niet? ‘Moet wat onaf bleek nog eens opduiken om afgerond te worden?’

‘Met huid en haar’ vertelt eigenlijk twee verhalen naast elkaar: Joppes verhaal over het sterfbed van Tist en Tists verhaal over zijn jeugd en de oorlog. Met tijdsprongen loodst Marita de Sterck je van het ene leven naar het andere, zonder dat de levens los van elkaar raken. Ze laat je voelen hoe sterk familiebanden kunnen zijn. Ze laat je zelfs voelen dat liefhebben pijn kan doen. Maar ze toont ook hoe onenigheid of een onuitgesproken verhaal tussen twee mensen in kan staan.

Uiteindelijk vertelt het boek nóg een verhaal, namelijk dat van jou. Jij moet namelijk de verhalen van Joppe en Tist samenknopen, de verzwegen delen invullen en kiezen voor een einde: ‘Kies maar: voor een milde, heftige, rustige, bewusteloze, kleurloze of kleurige dood, voor een geheim dat is verteld of mee het graf in ging. Kies maar. In een verhaal kan dat. In een verhaal wel.’ ‘Met huid en haar’ is daarmee meer dan een ontroerend boek over liefde, familie, oorlog en dood waar je stil van wordt. Het is ook het verhaal van een zwijgende schrijver en een vertellende lezer.

Linda.