Cromwell en zijn tijdgenoten op een ongeëvenaarde manier tot leven gewekt

Eerder las ik van Hilary Mantel “Acht maanden in Gazastraat”. De meesterlijke, elegante en tegelijk zeer realistische schrijfstijl en de opbouw zijn mij bijgebleven. Maar blijkbaar heeft zij zich tot een nog veel straffere schrijfster ontwikkeld. “Wolf Hall” had me meteen in zijn greep en het denderde met een rotvaart verder. Van meet af aan - met de indrukwekkende openingsscène waarbij de jonge Thomas Cromwell net niet doodgemept wordt door zijn dronken vader – was deze roman moeilijk weg te leggen.
Het verhaal speelt dus in de zestiende eeuw aan het hof van Hendrik VIII (Henry). Mantels aandacht voor de alledaagse dingen en de uitgewerkte beschrijvingen van kleding, stoffen, binnenhuisinrichting (vb. de kwaliteit van een tapijt), .... hebben het effect van een teletijdmachine: je wordt meegevoerd naar de tijd van Cromwell en het voelt alsof je in een hoekje van de kamer de verschillende scènes gadeslaat. Mantels schrijfstijl is ook zeer dynamisch met een constante wisseling van scènes. Daarnaast kon ik haar superieur gevoel voor zwarte humor best smaken: een ingehouden, “tongue-in-cheek”, soms gortdroge Britse humor. Understatements zijn hierbij een veelvuldig aangewende stijlfiguur. Cromwell is bij momenten een behoorlijk flegmatiek figuur en daaruit vloeit ook al een zekere humor voort. Daarnaast is er ook de humor ten koste van Cromwell die meestal om zijn gering(re) afkomst draait.
Cromwell is een fascinerend en indrukwekkend personage: je kan – mijn inziens - alleen maar bewondering hebben voor het politieke genie Cromwell dat zich vanuit een ellendige jeugd met een vader “met meer dan één vijs los” aan een ongelooflijk tempo opwerkt en tot de hoogste regionen van de Engelse politiek zal opklimmen. Daarnaast is hij ook zeer loyaal en zorgend voor zijn gezin en andere dierbaren. Anderzijds is er ook de duistere en meer kwalijke kant van Cromwell: niets of niemand ontziend in zijn klim naar de politieke top. Hilary Mantel zoemt nauwelijks in op deze opportunistische (of ergere) kant. Daardoor kan de gemiddelde lezer wel het nodige begrip en inlevingsvermogen opbrengen voor de Cromwell van Mantels “Wolf Hall”. Hij kent veeleer een positieve evolutie. De moeilijke thuissituatie met een gewelddadige vader had menigeen totaal kunnen doen ontsporen. Cromwell daarentegen wordt het hulpje van Vlaamse textielhandelaren en start een verschroeiende klim naar de absolute top van de Engelse politiek. De relatie tussen de pragmatische Cromwell en de principiële Thomas More trok eveneens mijn aandacht. Cromwell tracht More te vermurwen en over te halen om zich toch maar te plooien naar de wensen van Henry. Ook de relatie tussen Cromwell en zijn vrouw Liz vond ik intrigerend. Een terugkerend element in Wolf Hall (en ook in andere verhalen) is het menselijke lijden en de menselijke tekortkomingen. Cromwell krijgt meer dan zijn deel aan leed te verwerken, denk maar aan zijn ellendige jeugd en het verlies van zijn vrouw en zijn twee dochters. De titel Wolf Hall verwijst reeds naar de menselijke tekortkomingen (“de mens is een wolf voor andere mensen”). Dit geldt voor heel wat van de verwikkelingen aan het hof van Hendrik VIII maar ook voor Cromwell zelf, al is hij bijlange niet altijd een boze wolf. De hypocrisie viert hoogtij, ook in de beleving van het christelijke geloof. Wie machtig of rijk genoeg is, kan altijd wel een achterpoortje vinden om aan zijn christelijke geloftes te ontsnappen.
Wolf Hall is een ware pageturner, zelfs voor diegenen die vertrouwd zijn met de historische feiten. Met hoge verwachtingen kijk ik dus uit naar het tweede deel uit de Cromwell-trilogie!