Leven in het land van verbeelding

Het ongewone levensverhaal van een getalenteerd schrijfster die ten onrechte jaren doorbracht in psychiatrische instellingen. Haar jarenlange strijd om literaire erkenning nadat ze door Engelse psychiaters volledig gezond verklaard is.

Janet Frame werd in 1924 geboren in Dunedin, Nieuw-Zeeland. Ze groeide op in Oamaru. Haar schrijverschap manifesteerde zich al op jeugdige leeftijd, maar kort nadat ze haar eerste verhalen had geschreven, werd ze opgenomen in een psychiatrische instelling - naar later bleek volledig ten onrechte.

Janet Frame is ondertussen een van de belangrijkste auteurs van de vorige eeuw. Haar omvangrijke oeuvre werd met diverse literaire prijzen bekroond.

De trilogie die ik gelezen heb, is haar complete autobiografie in drie delen. 'Naar het Is-land', 'Een engel aan mijn tafel' en 'De gezant van Spiegelstad'.

'Een engel aan mijn tafel' werd succesvol verfilmd door Jane Campion.

Janet Frame overleed in 2004.

Op 28 augustus 1924 wordt Janet Paterson Frame geboren, als derde kind in een liefdevol gezin waar de mensen en de muren poëzie en sterke teksten ademen.

Dan slaat het noodlot toe. Haar broer Robert of Bruddie krijgt toevallen. Hij heeft epilepsie en de doktersonkosten en ziekenhuisrekeningen dompelen het gezin - dat inmiddels uit vier kinderen bestaat - in armoede. Gelukkig zijn er altijd gedichten en teksten waarin de jonge en gevoelige Janet die veel verbeelding heeft, zich kan terugtrekken. Al van jongs af aan droomt ze om schrijfster te worden. Op zestienjarige leeftijd overlijdt haar oudste zus Myrtle. De introverte Janet leert al snel om zich onzichtbaar te maken. Haar eigen wensen en verlangens ondergeschikt te maken aan haar omgeving die verwacht dat ze oppassend is en in het rijtje loopt.

Na de middelbare school gaat Janet naar de kweekschool. Ze wil onderwijzeres worden en start tegelijk ook met een universitaire studie Engels en literatuur. Het studentenleven valt haar steeds zwaarder. Ze is op zichzelf en voelt zich alleen en een buitenstaander. Tot ze op een dag een zelfmoordpoging doet. In het ziekenhuis wordt ze doorgestuurd naar een psychiatrisch centrum waar ze wordt opgenomen en de diagnose schizofrenie krijgt. Acht jaar van haar leven zal ze in psychiatrische instellingen doorbrengen. Ze zal meer dan tweehonderd elektrische shocks krijgen en op de lijst worden gezet voor een lobotomie, een riskante hersenoperatie. Omdat ze een belangrijke literaire prijs krijgt voor haar eerste verhalenbundel 'De lagune' wordt ze van de lijst geschrapt en ontslagen uit de kliniek.

Door een beurs verlaat ze Nieuw-Zeeland en trekt naar het buitenland. Ze woont in Engeland, Ibiza en Andorra. In Engeland wordt ze volkomen gezond verklaart en heeft ze verschillende jaren psychotherapie nodig om de verkeerde diagnose en het verblijf in de psychiatrische ziekenhuizen te boven te komen.

Wanneer haar vader sterft, keert ze na zeven jaar terug naar Nieuw-Zeeland.

Eindelijk krijgt ze de literaire erkenning die ze verdient.

Het boek is niet altijd vlot te lezen. Ze schrijft soms lange zinnen met veel bijzinnen in. Vaak verwijst ze naar dichters en haalt ze fragmenten van gedichten aan die ik niet kende. Dat vergt toch wel iets van de lezer.

Een interessante autobiografie van een van de grootste auteurs van de vorige eeuw.