En God verschijnt in Velp

Knielen op een bed violen is het verhaal van een grote liefde. Een man en een vrouw: de een wil overleven in het hiernamaals, de ander in het nu.

Ter gelegenheid van de vijfenzeventigste verjaardag van Jan Siebelink verscheen een speciale uitgave met fragmenten uit Knielen op een bed violen en tien daarop geïnspireerde houtsneden van beeldend kunstenaar Klaas Gubbels. De sobere sfeer van zijn werk past uitstekend bij het proza van Siebelink.
In de uitgave van 2018 zijn die beelden opgenomen in de integrale roman en voor deze nieuwe editie maakte Klaas Gubbels ook een vijftiental nieuwe houtsneden. De veelheid van vorm en kleur is een feest voor het oog en versterkt de leeservaring van dit prachtige boek.

Het boek is verfilmd, in verscheidene talen vertaald en werd onderscheiden met de AKO Literatuurprijs. Met dit boek schreef Jan Siebelink ongetwijfeld zijn meesterwerk.

'Hans Sievez begon, zonder de bescherming van wie dan ook, zijn reis door de wereld, en de wereld was groot. Hij had toekomstplannen. Met een triomfantelijke glimlach keek hij om zich heen. Zijn donkere haar was zacht onder een lichte windvlaag. Zijn ogen waren blauw, zijn tanden heel wit. De weg veerde, zijn pas was soepel. Zijn leven zou vorm krijgen.'

Hij verlaat Velp en reist naar Den Haag en Westland om weer terug te keren naar Velp. Daar zet hij samen met zijn jeugdliefde Margje een eigen kwekerij op. Ze proberen met karige middelen een karig bestaan op te bouwen. Hij is meer geïnteresseerd in telen en kweken dan in verkopen en zijn vrouw wil meer 'loop' op het bedrijf, meer klanten en meer winst. Hij heeft genoeg aan zijn gloxinia's en varens.

De naïeve opgewektheid van de hoofdpersoon Hans Sievez (Siebelink vader en zoon, zou zo maar kunnen) in het begincitaat blijft niet duren. Op een dag krijgt hij bezoek in zijn tuin van Jozef, een boeteprediker. Hoewel hij in het begin niets van hem moet hebben, komt er onrust in zijn bestaan en gaandeweg verdwijnt zijn weerstand tegen de rondreizende pelgrim.

DAN VERSCHIJNT GOD IN VELP

Op een dag hoort Hans een stem uit de hemel. Vanaf dan vervreemd hij meer en meer van zijn gezin. Hij verwaarloost zijn gezin en werk, koopt in het geheim honderden beduimelde religieuze werken en elke week komen 'broeders' urenlang psalmen en boetepreken afsteken in zijn huis. Zelf bezoekt hij akelige bijeenkomsten in Noordeloos, Wekerom, Genemuiden en Lunteren.

Zijn vrouw moet het met lede ogen aanzien. Hoe het gezin uiteenvalt, zij en de kinderen worden verwaarloosd, de kwekerij vervalt. Het verval is niet tegen te houden.

Op zijn sterfbed is Hans volledig omringd door zwarte broeders. Margje en hun twee zoons mogen niet bij hem. Een woord van haar kan hem zijn eeuwige heil kosten. Zodra Hans zijn laatste adem uitblaast, verdwijnen de zwarte broeders uit haar huis. Margje hoort Jozef Mieras, de laatste van hen, de deur achter zich dichttrekken.

'Ze wendde haar blik naar haar dode man en dacht: Nu is hij van mij,...'

DE AUTEUR IS AL HEEL ZIJN LEVEN IN DE WEER MET ZIJN VADER


Toen de schrijver het manuscript Knielen op een bed violen inleverde bij zijn uitgever, schreef hij er een briefje bij:

'Dit is de eerste keer dat ik een manuscript met een kort briefje begeleid. Het bevat de roman die ik tot nu toe niet heb durven of kunnen schrijven, maar die boven alles zweefde wat ik vanaf mijn debuut Nachtschade heb gepubliceerd. Ik ben altijd bang geweest om het complete verhaal te vertellen van die zachtmoedige, in zijn jeugd verwonde man, die vlucht in een mystiek protestantisme.'

De auteur is al heel zijn leven in de weer met zijn vader en zijn streng calvinistische geloofsleer waardoor hijzelf als kind in een streng godsdienstig milieu opgroeide. In dit boek heeft de schrijver nauwer in contact willen komen met de wereld van zijn vader, de hoofdfiguur in het boek, in de hoop hem beter te begrijpen. Het is hem bijna gelukt. Hij komt er heel dichtbij maar voor mij blijft de vraag wat iemand daartoe drijft.

Een prachtige roman, een hoogtepunt in de Nederlandse literatuur. Dit boek dien je beslist te lezen.