Mindful leven in een poëtisch jasje

Weken maanden jaren. Een titel als poëzie. Ik las hem als: "Weken worden maanden, maanden worden jaren." Oftewel: hoe de tijd langzaam – of juist razendsnel – verstrijkt. Hoe dingen worden vervuld, of juist nooit plaatsvinden. Nu ik het boek uit heb, voelt die titel volkomen terecht. Het hele boek is poëtisch geschreven: een kunstwerk ingebed in taal. Alliteraties, anaforen, onverwachte associaties, het spel met klank en ritme – het zit er allemaal in.

Het verstrijken van tijd is misschien wel hét centrale thema. Wat doet tijd met ons (verval)? En wat doen wij met tijd (eigenlijk hoeft niets)? Dat laatste is misschien wel de belangrijkste les die ik uit dit boek haalde: je hoeft niets. Een rustgevende, bijna meditatieve gedachte in een wereld die continu doordraait.

Twee zielen op de vlucht

Maar waar gaat het boek nu eigenlijk over? De hoofdpersonages zijn Isabell en Simon of Bell en Sigh zoals ze het hele boek door worden genoemd. Ze leren elkaar bij toeval kennen, tijdens het beklimmen van een lage berg met vrienden. Later verlaten ze de drukte van Dublin en verhuizen naar een huis op het platteland in het zuidoosten van Ierland, tegen de Atlantische Oceaan.

Twee introverten, twee teruggetrokkenen, twee rustige mensen die samen een nieuw bestaan proberen op te bouwen.

"Een gedeeld kluizenaarsbestaan, een sekte met twee leden; dat was hun experiment."

Ze verhuizen in de allereerste week van januari, zodat ze meteen gelijklopen met het nieuwe jaar. Hoe zal hun experiment aflopen? Onderweg koopt Bell nog een bosje dichte narcissen en zet ze in de keuken van hun nieuwe huis in een oud sojasausflesje. Een klein baken van geluk dat nog tot bloei moest komen. Net als Bell en Sigh, net als hun nieuwe leven, alleen met z'n tweeën. Want ergens willen ze stukje bij beetje verdwijnen, zo min mogelijk sporen nalaten.

Héél mindful allemaal, en bij het lezen van de eerste twee pagina's had ik al het gevoel: hier wordt de minfulness recht in mijn gezicht gekatapulteerd. Maar op zo'n mooie, kunstige manier dat het een streling wordt, aangenaam, prikkelend.

Bell en Sigh nemen zich voor ooit de berg te beklimmen waar hun huisje tegenaan gebouwd is. Zal het ervan komen? Want geen van beide zijn bergbeklimmers. En ondertussen verstrijkt de tijd. Weken worden maanden, maanden worden jaren. En het verval treedt in - pijnlijk nauwkeurig beschreven. Elk goed boek, goede literatuur, moet ergens een beetje wrijven, schuren, wat ongemakkelijk zijn. Dit boek doet dat. Heel voelbaar.

Vorm en stijl: gelaagd en verstild

De schrijfstijl is bijzonder en het is een boek om langzaam te lezen. Veel zinnen heb ik herlezen en dan ontdek je nog meer. Dan lijkt het alsof over elke zin diep nagedacht is en strak gedirigeerd is. Dialogen ontbreken en dat creëert bewust afstand van de personages. De korte alinea's, fragmentarische alinea's doen soms denken aan columns. Veel alinea's zijn haast op zichzelf te lezen. Een alinea neemt je helemaal mee, maar de volgende gaat dan weer over iets anders... zo wordt de focus van de lezer steeds verlegd. Uiteindelijk wordt er toch een samenhangend 'verhaal' verteld. Nou ja, verhaal, heel veel bijzonder gebeurt er niet op het eerste zicht. Maar schijn bedriegt. Onder de oppervlakte is van alles in beweging. Dit is zeker een boek met meerdere lagen. En alles ademt rust.

Van fictie naar non-fictie

Omdat het boek me zo raakte, las ik daarna ook Handwerk, eveneens van Sara Baume. Ook dat verscheen in 2023. Waar Weken maanden jaren fictie is, is Handwerk een non-fictief werk: korte, essayistische fragmenten over haar leven en haar creatieve proces. Het is een logisch vervolg. Door Handwerk te lezen zie je hoeveel autobiografisch materiaal er in Weken maanden jaren zit. Net als haar personages woont Baume met haar partner op het Ierse platteland. En net als in het boek is er een hond, en veel wandelingen door de natuur.

Tot slot

Voor lezers die het niet erg vinden dat er weinig 'gebeurt', maar die geraakt willen worden door wat zich stilletjes voltrekt. Net als de tijd zelf.

Een aanrader om te lezen voor wie houdt van verstilde schoonheid, poëtische taal en natuurbeschrijvingen die langzaam maar zeker onder je huid kruipen. Voor lezers die het niet erg vinden dat er weinig 'gebeurt', maar die geraakt willen worden door wat zich stilletjes voltrekt. Net als de tijd zelf en het leven zelf.