Soms moeten dingen verteld worden

Hoewel ik een andere leeservaring had dan bij haar debuutboek Het smelt (2016) kon dit boek mij ook uitermate bekoren.

Lize Spit schrijft vlot, lekker in het Vlaams en ze gebruikt mooie en interessante beelden. Door het voortdurend springen in de tijd wordt er veel spanning opgebouwd, wat het verhaal verder duwt. Toegegeven, misschien een tikje kunstmatig. Maar dergelijke spanningsopbouw werkte wel, toch bij mij. Lize Spit heeft een master Scenarioschrijven gevolgd aan het RITSC en dat is er duidelijk aan te merken. Op drie dagen had ik het boek uit. Terwijl het toch een klepper is - 570 pagina's. Ik had wel een week vrijaf. Dat heeft zeker meegeholpen.

Leo leert Simon kennen tijdens haar tweede jaar aan de filmschool. Ze worden een koppel en gaan in Brussel wonen. Er komen verschillende straatnamen van Brussel in voor dus voor de lezers die daar wonen of die omgeving goed kennen, is dat een leuke meerwaarde in het boek. Het geeft 'coleur locale' dat ik goed kon smaken.

Beiden hebben hun moeder verloren en Simon was Leo opgevallen omdat hij iets eerlijks had tussen al die andere kunststudenten. Wanneer ze elkaar beter leren kennen gaan ze samenwonen als Spruit en Pluis. Het lijkt of die twee eenzame zielen als een Siamese tweeling elkaar gevonden hebben en weinig anderen nodig hebben.

Leo werkt in een zwangerschapskledingszaak en de eerste verhaallijn begint in de winkel met nog elf minuten te gaan vóór het naderende onheil. Dit zijn de korte hoofdstukken die naar een einde snellen. Leo is er wel en neemt haar telefoon op, stuift de winkel uit en snelt op haar fiets naar Simon. De tweede verhaallijn is over hoe ze elkaar hebben leren kennen en Simon op een avond niet thuiskomt. De volgende ochtend heeft hij een tattoo laten zetten, zegt zijn baan als grafisch vormgever op en begint een eigen zaak uit de grond te stampen. Leo herkent haar zachtaardige Simon niet meer. Alles wat ze leuk vond aan hem is verdwenen. Hij is er niet meer. Simon wordt steeds achterdochtiger, paranoïde. Tot het echt gevaarlijk wordt. Dit zijn de lange hoofdstukken waarin je hele brokken tekst dient te lezen. Soms wat langdradig. Dat is dan ook het minpunt aan het boek. Ondanks de soms lange stukken tekst waarin er niets aan je verbeelding wordt overgelaten, gaat het boek over zaken die zeer herkenbaar zijn.

Hoewel elke psychose natuurlijk anders is, vond ik de toenemende paranoia van Simon erg goed beschreven. Lize Spit weet heel goed waar ze over schrijft. Heel helder, logisch kunnen we de onlogische gedachtegang van Simon volgen. Ook schrijft de auteur heel helder wat er in het hoofd en de gedachten van Leo omgaat. Ook hoe ze op een gegeven moment twijfelt aan zichzelf.

Ook viel het mij op hoe Leo er heel vlug alleen komt voor te staan. Ze kan er in het begin althans niet toe komen er met haar beste vriendin over te praten waardoor ze alles alleen moet zien te dragen. In dat opzicht is het ook een boek dat het taboe om te praten over psychische problemen kan helpen doorbreken.


Waar gaan die 570 pagina's nu eigenlijk over?

In het boek klinkt een aantal keren, wanneer het echt dringend is, de voicemail met de boodschap 'Ik ben er niet'. Maar Leo blijft met liefde voor Simon zorgen alsof ze voortdurend zegt 'Ik ben er wel'. Dat is dan ook voor mij waar het boek over gaat:

Hoe ver ga je in de zorg voor de ander? Waar eindigt de zorg voor de zieke ander en begint de zorg voor jezelf?


Voor mensen die in een zorgsituatie zitten, al of niet als erkende mantelzorger - er zijn ook veel onzichtbare mantelzorgers - een zeer herkenbare situatie. Het blijft een moeilijke oefening: een evenwicht vinden in de zorg voor jezelf en de zorg voor de ander.

Soms moeten dingen gewoon verteld worden. Herkenbaar en tegelijk respectovol. En dat is wat Lize Spit doet. Een boek dat iedereen zou dienen te lezen.