Tijd om te ontwaken - soms is daarvoor een explosie nodig

Een roman die zich afspeelt in de nabije toekomst. Zo staat het te lezen op de voorflap. Ik was al tientallen pagina's gevorderd in het boek vooraleer dat tot me doordrong. Want zo erg verschilt de wereld in haar boek niet van de onze. Alleen nog een tikje erger. Erg vrolijk word je er niet van. Een wereld waarin we beroofd zijn van culturele en maatschappelijke waarden.

Muziek werd weg gesaneerd. De subsidiëring droogde op, ensembles gingen ten onder, orkesten werden opgeheven. De mensen bleven weg uit het Muziekcentrum, nu het Centrum, de prijzen gingen omhoog.

Corrupte politici, malafide bouwondernemingen en misdaad die floreert. Ook op ouderenzorg wordt gigantisch bespaard. Thuiszorg werd jaar na jaar uitgekleed tot er alleen een netwerk van zinloze administratie overbleef. Toen werden de 'Geriatrische Steunpunten' ingesteld. Dat bleek een enorme besparing. De ouderen worden weggezet in een verpleeg- of verzorgingstehuis, gebouwen die niemand kent en waar niemand komt. De huisartsenzorg wordt overgenomen door een ouderenteam. Er gaat een mailtje naar de huisartsenpraktijk 'Uw patiënt is goed aangekomen.' Daarna wordt er nooit nog iets meer vernomen. Of het is in de overlijdensberichten in de krant. Waaruit blijkt dat de dood vaak nogal snel volgt, gewoonlijk binnen een jaar.

Klassieke muziek speelt een grote rol in het boek. De vier kwartetleden en kennen elkaar via de muziek. De liefde voor muziek en het samen musiceren is wat hen samen brengt en wat ze gemeenschappelijk delen.

De muziek snijdt en bloedt en biedt tegelijk troost en verbindt.

Het boek is een ode aan de verbindende kracht van muziek.


Verlies speelt ook een grote rol in het boek. Alle vier de kwartetleden en de oude man hebben te maken met verlies en hoe daar mee om te gaan.

Hugo verliest zijn job, is gescheiden en zoekt hoe hij moet zorgen voor zijn drie jaar oud dochtertje. Carolien en Jochen zijn hun twee kinderen kwijt, omgekomen bij een busongeluk toen ze terug kwamen van schoolreis. Heleen werkt als verpleegkundige in de huisarstenpraktijk van Carolien en ziet haar job steeds verder uitgehold worden en is op zoek naar zin. Het brengt haar ertoe te lid te worden van een schrijfclub waarvan de leden corresponderen met gevangenen omdat elk van hen gelooft in het goede in de mens.

Dan is er nog Reinier Van Aalst, de bejaarde man, die door lichamelijke ongemakken steeds minder voor zichzelf kan zorgen en dient om te gaan met het feit dat er nog nauwelijks beroep wordt gedaan op zijn muzikale kennis en ervaring. Hij was een veelgevraagde cellist en hoofdvakdocent op het conservatorium. Maar nu kan hij moeilijk overeind komen, staat ongewassen in zijn voordeur met een stinkende vuilniszak en weet hij niet hoe hij de zak naar de vuilcontainer moet krijgen helemaal op de hoek van de straat.

Toch is er nog hoop. Hij sluit vriendschap met een kind van allochtone afkomst ondanks zijn angsten en vooroordelen.

Alle personages zijn op zoek om te leren elk op hun manier om te gaan met hun verlies.
Daarbij wordt de les geleerd dat hulp leren aanvaarden belangrijk is.

Er worden weinig dialogen weergegeven in het boek. We zitten meestal in het hoofd van een personage en volgen mee wat hij voelt en denkt. Als geen ander kan Anna Anquist beschrijven wat er in iemand leeft en speelt. Daardoor komen de personages heel echt en geloofwaardig over.

Een thriller is dit boek zeker niet, wel een erg goede psychologische roman die eindigt met een misdaadverhaal.

Het is ook een aanklacht tegen de besparingen en bezuinigingen in de cultuursector en de gezondheidszorg. Hoe moet het verder gaan als culturele en maatschappelijke waarden steeds verder uitgehold worden en rendement bepalend is voor beslissingen die genomen worden?

Met een schok ontploft de boot van Hugo. Dit had ik niet zien aankomen en ik voelde tegelijk een schok in mijn hoofd. Ik was direct klaarwakker. Tijd om te ontwaken. Soms is daarvoor een explosie nodig.