Toegankelijk verhaal over kleding, Auschwitz en hoop

Als Ella wordt opgepakt en naar Auschwitz-Birkenau wordt gebracht, krijgt ze een kans: ze mag werken bij het Hogere Naaiatelier, daar worden jurken ontworpen en genaaid voor nazi’s. Door dit baantje hoeft Ella geen fysiek zwaar werk te doen en verdient ze af en toe een extraatje. Daar ontmoet ze Rose en er ontstaat een bijzondere vriendschap. Hoe overleven deze jonge meiden in Auschwitz?

Er is natuurlijk al ontzettend veel geschreven en gedocumenteerd over Auschwitz, dus voor iemand die hierover veel gelezen heeft, bevat Het rode lint van Lucy Adlington misschien wel wat veel herkenning. Natuurlijk belicht de auteur een nieuwe element van deze vreselijke gebeurtenis door in te gaan op het Hogere Naaiatelier en het Warenhuis, de locatie voor het verzamelen van de gestolen spullen van arriverende Auswitchslachtoffers.

Ook de schokkende minachtig van Duitsers voor joden, die ze beschouwden als minder dan menselijk, komt duidelijk terug in Het rode lint: “[…] jij bent geeneens een mens. Je zou je niet eens in dezelfde kamer mogen bevinden als ik, of dezelfde lucht mogen inademen. Kijk nou eens naar jezelf… smerig ongedierte dat ziektes verspreidt. Je zou vermorzeld moeten worden. Je bent walgelijk.” (2020: 197) Verder laat Adlington middels verschillende personages de lezer nadenken over morele kwesties zoals opklimmen in de carrièreladder en overleven in onmenselijke omstandigheden. Deel je jouw kleine stukje brood? Wat doe je met extra verdiende sigaretten? Wie vertrouw je wel en niet? Dit zorgt voor een serieuze toon in het verhaal en een diepere laag, maar het verhaal is niet te zwaar om te vervolgen. De auteur hanteert hierin dus een goede balans.

De personages Ella en Rose hebben leuke eigenschappen. Rose heeft een gigantische fantasie en Ella maakt hele treffende en grappige vergelijkingen als ze mensen beschrijft: “Toen ik haar naar een berg spullen zag dribbelen waar ze in begon te graven, wist ik wat voor soort dier ze zou zijn. Een mol.” (2020: 101) Verder zijn de meiden heel verschillend, hetgeen een interessante vriendschap oplevert. Ze zijn veerkrachtig, hoopvol en gaan een ontwikkeling door. Zo is Ella nog een beetje naïef in het begin, hetgeen ook de kinderlijke onschuld nog mooi weergeeft: “Toen ik voor het eerst hoorde over mensen die door de schoorstenen gingen, dacht ik dat het betekende dat ze gedwongen werden om ze schoon te maken, als schoorsteenvegers.” (2020: 57) Later ontdekt ze de gruwelijke waarheid.

Ten slotte iets over de verhaallijn. Het boek heeft een wat trage opbouw doordat Adlington een uitgebreid beeld van Auschwitz schetst. Ze heeft jarenlang onderzoek gedaan en probeert een zo getrouwe weergave van Auschwitz neer te zetten. Dat lukt haar zeker en is zeer beeldend, maar voor de ervaren lezer is het niet zo vernieuwend. De spanningsboog is daardoor wat laag, maar over de helft van het boek komt er wat meer actie en spanning in. Het einde is heel mooi en geeft de lezer toch een ‘fijn’ gevoel nadat je over de gruwelen hebt gelezen en dat is knap van de auteur.

Samenvattend is het een mooi verhaal over twee naaiende meisjes in Auschwitz, “twee lettergrepen die elke mond verschroeiden die ze uitsprak” (2020: 267). Het boek bevat originele omschrijvingen, realistische beschrijvingen van het kamp, leuke personages en een passende schrijfstijl. Het rode lint is een aanrader voor jonge lezers die over de Tweede Wereldoorlog willen lezen, maar voor de ervaren lezers bevat het misschien wat te weinig vernieuwende elementen en inzichten.

Bedankt Hebban.nl voor dit leesclubexemplaar! Deze recensie staat ook op mijn eigen website: https://lisalovestoreadcom.wordpress.com/2020/10/01/het-rode-lint/