Bijzonder!

De boom met de bittere bladeren - Ruth Erica
Rwanda: een genocide, een strijd tussen de Hutu’s en de Tutsi’s. Ik had er weleens over gehoord, maar eigenlijk geen idee wat daar nou speelde, 14 jaar geleden. Dit boek geeft ons een venster en een spiegel: zoals de auteur Ruth Erica zelf zegt: “Als romans onze vensters en spiegels zijn, dan heb ik geboend alsof mijn leven ervan afhing. Door een schoon raam kun je het beste in een onbekende wereld kijken, en in een schone spiegel zien we onszelf het scherpst.”

Een indrukwekkend verhaal over een (voor velen van ons) onbekend stuk geschiedenis waar we allemaal iets van kunnen leren: over wij-zij-denken, verdraagzaamheid, onrecht en de waarheid zoeken. Meer geschikt voor de leerlingen van de onderbouw van het voortgezet onderwijs, maar misschien ook voor geïnteresseerde groepachters.

Ruth Erica vertelt over de impact van de genocide in Rwanda door de ogen van Maridadi, een meisje van 17
jaar dat haar moeder is verloren toen ze 4 jaar oud was. Niemand heeft haar ooit verteld wat er echt gebeurd is. Haar vader niet en ook Rosa niet, bij wie ze opgroeit en woont. Er wordt gezwegen over die verschrikkelijke tijd, zelfs de woorden genocide, Hutu en Tutsi mogen niet uitgesproken worden.

Op een dag ontmoet Maridadi een wit meisje uit Nederland, Puck, die onderzoek doet in Rwanda als antropologiestudent. Ze raken bevriend en door Pucks spontaniteit en enthousiasme raakt de zoektocht naar de echte toedracht van de dood van haar moeder in een stroomversnelling.

Samen met Puck gaat Maridadi op zoek naar haar familie. Ze graaft verder, ondanks verzet en zwijgzaamheid van de vele mensen die ze ontmoet. Het maakt het tot een moeizame zoektocht, maar ze zet door omdat Puck haar blijft steunen. Of ze de waarheid ontdekt, daar kom je achter in de beschrijving van de Gacaca, de volksrechtbank die opgericht is om daders van de genocide te berechten.

Het is een bijzonder en opvallend boek. Allereerst natuurlijk omdat de cover er overduidelijk ‘anders’ uit ziet: mysterieus, exotisch. Achterop lees je dat het verhaal in Rwanda speelt, dat maakt nieuwsgierig. Als je niets weet over Hutu’s en Tutsi’s geeft dat niks: Maridadi neemt de lezer mee in het verhaal en in de geschiedenis. Auteur Ruth Erica studeerde net als Puck antropologie en tijdens haar reis naar Rwanda raakte dit land haar in haar hart. Het schrijven van fictie bleek voor haar de beste manier om over haar ervaringen te vertellen. Daarbij liet ze zich leiden door de vraag: welke impact heeft deze inktzwarte periode op Rwandese jongeren?

Net als veel andere vreselijke historische gebeurtenissen moeten jongeren ‘dealen’ met de gevolgen. De kloof tussen twee bevolkingsgroepen, ergens bij willen horen, je afzetten tegen anderen, haat en afkeer: het is van alle tijden en alle culturen. Door dit boek is het onderwerp bespreekbaar en leert de lezer weer veel over verdraagzaamheid en vergiffenis. Ik vind het een bijzonder mooi boek. Het is net alsof je er echt bent, in Afrika. De geuren, kleuren, de taal: het komt tot leven. Het is goed en vlot geschreven en blijft boeien tot het einde.