Een onbekend stukje geschiedenis

"Van de 1000 gezinnen vindt men er 1 waar het kind uit pure liefde wordt opgenomen, 10 waar liefde samengaat met berekening voor eigen voordeel, en 989 waar eigenbelang de belangrijkste of enige reden is om vreemde kinderen in huis te nemen."

De bestedeling is een reconstructie van een schrijnend en (voor mij) onbekend stukje geschiedenis, wat doorging tot na WOII. Bestedelingen waren kinderen, arme ouderen en mensen met psychische problemen of een handicap die via openbare veilingen werden toegewezen en verkocht aan degene die het laagste bod deed voor hun kost en inwoning.

Door de groei van de bevolking, groeide ook de armoede. Er waren diverse voorzieningen zoals weeshuizen, armenkamers, dol- en tuchthuizen maar deze raakten overvol. Uitbesteding leek een goede oplossing. In eerste instantie gebeurde dit via openbare veilingen.

Ondanks een zekere mate van toezicht, waren er veel misstanden. Bestedelingen werden gescheiden van hun familie en moesten vaak hard werken onder slechte omstandigheden en kregen dikwijls niet genoeg eten en kleding. Mishandeling kwam ook voor.

Het boek vertelt ook over andere vormen van uitbesteding, bijvoorbeeld naar de koloniën, dit was van korte duur omdat veel bestedelingen niet overleefden in het andere klimaat met tropische ziektes.

Het boek is niet chronologisch opgebouwd maar in vier delen, waardoor er binnen elk deel verschillende perioden beschreven worden. De lezer komt meer te weten over het ontstaan van en de ontwikkelingen binnen het systeem van bestedelingen. De toezicht op bestedelingen en de verantwoordelijkheden van pleeggezinnen en instellingen worden onder de loep genomen. De auteur beschrijft persoonlijke verhalen van uitbesteding en plaatst de verhalen in een bredere maatschappelijke context.

Armoede was een groot probleem en doordat de bestedelingen weinig kansen hadden op een betere toekomst werd dit probleem niet opgelost.

In het laatste deel richt de auteur zich vooral op de persoonlijke verhalen en ervaringen van bestedelingen en beschrijft naast alle ellende ook verhalen van veerkracht, van mensen die juist door hun verleden een betere toekomst kregen.

Het boek eindigt met een kritische reflectie die aan het denken zet.

“De vraag blijft: gaan we mensen echt helpen of blijven we steeds dezelfde fouten maken?"

Toen ik werd benaderd door de auteur met de vraag of ik zijn boek wilde lezen, had ik nog nooit van “bestedelingen” gehoord.

Voor het schrijven van dit boek deed de auteur grondig onderzoek, dit blijkt uit de grote hoeveelheid bronnen waarvan de auteur gebruik heeft gemaakt.

De persoonlijke verhalen brengen de geschiedenis meer tot leven, echter de enorme hoeveelheid aan namen en jaartallen maken het soms wat onoverzichtelijk waardoor de impact voor mij wat afnam. Het is hierdoor geen boek wat makkelijk wegleest ondanks de prettige schrijfstijl van de auteur.

“De Bestedeling” is een interessant, leerzaam en zorgvuldig uitgewerkt boek over een stukje geschiedenis dat wat mij betreft meer bekendheid mag krijgen, bijvoorbeeld ook op scholen. Het is duidelijk dat Lanting veel onderzoek gedaan heeft om dit belangrijke verhaal te vertellen.

Ik wil Menno Lanting dan ook hartelijk bedanken voor dit recensie exemplaar!