Intrigerende roman in het schemergebied tussen droom en werkelijkheid

Is tijd een illusie? Ons bestaan en het hele universum kunstmatig?

Op de achterflap van Tijdloos, de debuutroman van Sybold Deen (1962) is te lezen:
‘Gebeurtenissen in het schemergebied tussen droom en realiteit, een fictieve reis naar Mars, een dementerende vader, een stukgelopen huwelijk, maar ook een nieuwe liefde én de drang tot schrijven vormen de ingrediënten voor een intrigerende zoektocht naar de werkelijkheid.’

Bovenstaande tekst vat het boek mooi samen, waarbij vooral het filosoferen tussen de hoofdpersoon, een schrijver en zijn nieuwe liefde Yvonne, een natuurkundige over het begrip ‘tijd’ intrigeert en stemt tot nadenken.

'Stel dat wij gelijk hebben en tijd een illusie is,'zegt Yvonne, 'wat verbergt die illusie dan en waarom?'
'De werkelijkheid,'zeg ik. 'En ik heb echt geen flauw idee waarom.'
'En de werkelijkheid is dat tijd niet bestaat?' vraagt ze.
'Exact! Alles is allang gebeurd.'
'Alles is allang gebeurd,'herhaalt ze.
Ze proeft de woorden. Ze proeft de implicatie. Ze proeft de werkelijkheid.

Sybold Deen weet op een knappe manier het verhaal over de dementerende vader, het stukgelopen huwelijk en de nieuwe relatie ineen te weven. Dat het verhaal zich afspeelt op meerdere plekken (o.a. Zwitserland, Amsterdam, Ameland en Normandië) zorgt voor variatie en houdt de aandacht vast. Daarnaast zit de kracht van het verhaal vooral in de dialoog: wanneer de hoofdpersoon en zijn nieuwe liefde op zoek zijn naar de werkelijkheid.

Want … bestaat dat? De werkelijkheid? Wat is echt? Heeft iedereen niet een andere werkelijkheid? Bevinden we ons in een simulatie? Zijn we maar poppetjes? Stel dat we bestuurd worden? Worden degenen die ons besturen dan ook weer bestuurd etc.? Is alles al een keer gebeurd? Zijn we er misschien altijd al geweest? En zo ja: waarom herinneren we ons dat dan niet?