Lezersrecensie
Kippenvel
Indrukwekkende brieven vanuit kamp Westerbork naar vrienden in Amsterdam en Deventer. Als lid van de Joodse Raad had Etty aanvankelijk wat meer vrijheden en probeerde anderen bij te staan. Werkte oa in het 'ziekenhuis'.
In haar brieven vertelde ze vrienden over het kamp als 'een dwanggemeenschap, maar toch met alle aspecten die een mensenmaatschappij hebben kan. Anderzijds is het een kamp voor een volk op doortocht en zijn er voortdurend grote deiningen wanneer de mensenmassa's er binnenspoelen, uit de grote steden en uit de provincie, uit rusthuizen, uit gevangenissen en strafkampen, uit alle hoeken en gaten van Nederland, om enige dagen later verder gedeporteerd te worden, hun onbekende stemming tegemoet.'
Ze beschrijft huiveringwekkende situaties, bv een baby die als strafgeval binnenkomt en daarom niet naar buiten mag. Oude en zieke mensen die op een brancard de transporttrein ingaan en daar op een papieren matras neergelegd worden, een moeder die haar kind aanspoort te eten: 'anders moet je zonder mammie op transport'.
Het zijn vaak fragmentarische teksten, ze heeft vaak geen tijd om te schrijven. Wat zo bijzonder is: ze blijft steeds positief, kent geen haat, schrijft dat het haar goed gaat en ze vindt troost in de Bijbel.
Haar laatste tekst staat op een, in september 1943, uit de trein gegooide kaart 'We hebben zingende het kamp verlaten, vader en moeder zeer flink en rustig. Mischa eveneens. We zullen drie dagen reizen. Dank voor al jullie goede zorgen. Tot ziens van ons vieren. Etty.'
In haar brieven vertelde ze vrienden over het kamp als 'een dwanggemeenschap, maar toch met alle aspecten die een mensenmaatschappij hebben kan. Anderzijds is het een kamp voor een volk op doortocht en zijn er voortdurend grote deiningen wanneer de mensenmassa's er binnenspoelen, uit de grote steden en uit de provincie, uit rusthuizen, uit gevangenissen en strafkampen, uit alle hoeken en gaten van Nederland, om enige dagen later verder gedeporteerd te worden, hun onbekende stemming tegemoet.'
Ze beschrijft huiveringwekkende situaties, bv een baby die als strafgeval binnenkomt en daarom niet naar buiten mag. Oude en zieke mensen die op een brancard de transporttrein ingaan en daar op een papieren matras neergelegd worden, een moeder die haar kind aanspoort te eten: 'anders moet je zonder mammie op transport'.
Het zijn vaak fragmentarische teksten, ze heeft vaak geen tijd om te schrijven. Wat zo bijzonder is: ze blijft steeds positief, kent geen haat, schrijft dat het haar goed gaat en ze vindt troost in de Bijbel.
Haar laatste tekst staat op een, in september 1943, uit de trein gegooide kaart 'We hebben zingende het kamp verlaten, vader en moeder zeer flink en rustig. Mischa eveneens. We zullen drie dagen reizen. Dank voor al jullie goede zorgen. Tot ziens van ons vieren. Etty.'
1
Reageer op deze recensie