De geschiedenis van Doggerland

Julia Blackburn (1948) is een Engelse schrijfster van zowel fictie als non-fictie en heeft met haar boeken diverse keren de shortlist gehaald van verschillende boekenprijzen. Ze won met haar boek Threads (Draad, 2016) the East Anglian Book of the Year Award en the New Angle Prize.  

Haar nieuwste non-fictie boek met de oorspronkelijke titel Time song is vertaald door Paul van de Lecq als Lied van de tijd (2019) en beschrijft de zoektocht naar Doggerland. Doggerland, ook wel Noordzeeland genoemd is het land onder de Noordzee. Ooit was er een verbinding tussen Engeland en het vaste land, maar nadat het ijs dat grote delen van de aarde bedekte begon te smelten, kwam dit deel onder water te staan. Het laatste deel dat droog stond was de Doggerbank, maar ook dat is in de loop van de tijd verzonken onder water.  

Lied van de tijd is een heel persoonlijk boek waarin Blackburn vertelt over haar leven, afgewisseld met haar zoektochten naar het verleden. Ze is altijd al op zoek geweest naar fossielen en oude botten en besloot om de geschiedenis van dit gebied te onderzoeken. Ze reisde voor dit boek af naar diverse kustplaatsen in Engeland waar door erosie en zeetijdingen steeds nieuwe stukken grond bloot komen te liggen, maar ze bezocht ook Denemarken en Nederland voor haar onderzoek. In Nederland worden door de moderne visserij met sleepnetten nog regelmatig botten afkomstig uit de oudheid omhoog gehaald. Schedels en slagtanden van uitgestorven dieren, waaronder diverse botten en kiezen van mammoeten zijn geen uitzondering. Blackburn vertelt over de ontmoetingen die ze voor dit boek heeft gehad en hoe open mensen haar hebben ontvangen en haar graag wilden vertellen over hun vondsten. Vaak kreeg ze gevonden speerpunten of botten mee voor haar eigen verzameling. Het is interessant maar het is nergens echt sprankelend of opzienbarend. Haar verhalen hebben onderling ook geen duidelijke samenhang en het is daardoor wat langdradig.  

Voor het boek heeft ze vooraf onderzoek gedaan en gebruikgemaakt van diverse bestaande verhalen en geschriften. Deze heeft ze verwerkt in gedichten waarin ze de geschiedenis beschrijft. Ze noemt deze gedichten Lied van de tijd en er zijn er achttien van opgenomen in het boek met aansluitend informatie over het verhaal waarop het gedicht is gebaseerd. Elk lied is voorzien van een illustratie: een reproductie van de Spaanse kunstenaar Enrique Brinkmann die deze speciaal voor Blackburn maakte. Een bijzondere combinatie die zorgt voor afwisseling in het boek maar het voegt, afgezien van het afwisselende karakter, niet echt iets toe. Wat wel interessant is en het verloren land visueel inzichtelijk maakt, zijn de kaarten van het Doggerland door de eeuwen heen die zijn ontstaan uit de onderzoeken van professor Bryony Coles en zijn opgenomen in het boek.  

In het boek is te lezen dat professor Bryony Coles degene is die Doggerland zijn naam heeft gegeven en daarvoor koos omdat het paste bij namen als Engeland, Nederland en Jutland en andere landen die de zee omsloot. Dogger komt waarschijnlijk van het Deense Dag wat dolk betekent, waar weer paste bij het Engelse Dogwood (takken van de Kornoelje) die mensen uit het Mesolithicium gebruikten voor diverse toepassingen onder andere om een soort dolk te maken en dat in die periode ook werkelijk groeide op Doggerland. Het mag dan onder water liggen, het levert nu altijd nog altijd resten op van de geschiedenis van het laagland dat ooit Engeland en het vaste land verbond.  

Julia Blackburn geeft met Lied van de tijd een heel bijzondere kijk op de rijke historie van een verzonken land. Het terug kunnen vinden van resten van een oude beschaving en van uitgestorven dieren laten het verleden herleven in gedichten en persoonlijke verhalen wat gecombineerd met kunstzinnige illustraties en landkaarten resulteert in een niet alledaags en interessant boek.