Kleurrijk beeld van de geschiedenis van de vegetariër

Vegetariër of veganist zijn; ooit was dat ondenkbaar. Toch waren er mensen die lieten zien dat het kon. Langzaamaan raakten ook zij steeds meer het geitenwollensokken-imago kwijt. Nu mensen zich op grotere schaal zorgen gaan maken over het welzijn van dieren en het milieu, groeit het aantal vegetariërs en veganisten snel. Dirk-Jan Verdonk tekent deze geschiedenis op in Dierloos.

Dirk-Jan Verdonk werd zelf vegetariër toen hij twaalf jaar oud was. Sinds 2004 leeft hij volledig veganistisch. Ook buiten zijn eigen huishouden maakt hij zich sterk voor dierenrechten. Zo is hij als Head of Programmes bij World Animal Protection Netherlands verantwoordelijk voor (onder andere) beleidsbeïnvloeding en de inhoud en strategie van campagnes. Ook is hij voorzitter van de Dierencoalitie. Eerder schreef hij Het dierloze gerecht en Dierenrechten.

In Dierloos kiest Verdonk er bewust voor om een caleidoscopisch beeld van de geschiedenis van vegetariërs weer te geven, in plaats van een chronologisch verhaal. Dit zou volgens hem meer recht doen aan de grote verscheidenheid achter de gemene deler ‘geen vlees’. In elk hoofdstuk licht hij een ander aspect uit: de voorlopers, de instituten, de verspreiders, de bestrijders, het nieuwe koken, dilemma’s, het nieuwe leven en de tussenstand.

Het voordeel van een caleidoscopisch beeld is dat een onderwerp in één hoofdstuk echt uitgediept kan worden, want alle informatie staat mooi bij elkaar. Zo worden in het hoofdstuk ‘De verspreiders’ de verschillende manieren achtereen besproken waarop men het vegetarisme aan de man bracht. Als lezer zie je meteen hoe dit door de tijd heen veranderde. Voorbeelden van verspreiders lopen uiteen van het eerste vegetarische kookboek dat in 1896 verscheen, tot aan de Partij voor de Dieren en diverse websites in de huidige tijd.

Door de opbouw van het boek is het voor de lezer echter puzzelen om een compleet chronologisch beeld te vormen. Daar komt bij dat niet elk hoofdstuk eenzelfde tijdsperiode beslaat. Het hoofdstuk ‘De verspreiders’ loopt bijvoorbeeld door tot in de huidige tijd, maar andere hoofdstukken lopen tot de Tweede Wereldoorlog of houden op na de eerste helft van de 20e eeuw. De informatie is hierdoor niet altijd volledig. Zeker bij het hoofdstuk ‘De voorbeelden’ had de auteur best voorbeelden van vegetariërs uit tweede helft van de 20e eeuw tot aan de huidige tijd kunnen bedenken. Nu worden alleen vroege voorbeelden besproken.

Een positief punt is dat Dierloos er visueel aantrekkelijk uit ziet. De hoofdtekst wordt afgewisseld met groene bladzijden waarop extra voorbeelden worden uitgelicht. Deze geven het boek niet alleen letterlijk, maar ook figuurlijk kleur. De extra voorbeelden sluiten aan op de hoofdtekst en geven net even wat meer toelichting op het onderwerp. Het verhaal wordt door vele tekeningen en foto’s ondersteund. Wel is het soms wat vervelend lezen omdat de hoofdtekst midden in een zin door deze extra teksten onderbroken wordt en er dus heen- en teruggebladerd moet worden.

Door de vele voorbeelden kan de lezer zich een goed beeld vormen. Dierloos is daarmee een interessant boek dat een goed, maar niet altijd compleet beeld geeft van de geschiedenis van vegetariërs en veganisten in Nederland.