Tijdloos mooi

Eerder nooit iets van deze toch wereldberoemde schrijver gelezen; wel, dat gaat veranderen. Deze bundel nodigt uit om meer van hem in handen te krijgen (of liever: onder ogen). Roth leefde van 1894-1939. Dit verhaal stamt uit 1934. Hij was, als Joods Oostenrijker, in 1933 na de machts-overname door de bekende AH uit Duitsland naar Parijs gevlucht.
Dit verhaal gaat over graaf Morstin, die eigenlijk de belangrijkste en invloedrijkste man is in het dorp Lopatyn dat, in de tijd waarin dit verhaal speelt, ná WO I, bij Polen is gaan horen. Eerder viel het onder het keizerrijk Oostenrijk-Hongarije. De graaf is gewend voor “zijn mensen” te zorgen, en die zijn gewend dat de graaf voor hen zorgt. Na WO I zijn het keizerrijk en keizer Franz-Josef ten onder gegaan en wordt van de graaf en “zijn” mensen verwacht dat ze zich voegen in de orde van de na de oorlog gecreëerde natie. Maar daar begrijpen hij en de zijnen niets van. Hij blijft in zijn werkelijkheid onderdaan van de keizer, wiens buste zich voor zijn huis bevindt en die hij elke dag eer bewijst. Tot de nieuwe machthebber het hem onmogelijk maakt op de oude voet door te gaan, waarna hij, zelf ook bejaard, ‘zijn keizer’ (die buste, dus) definitief begraaft. Mooi verhaal met veel raakvlakken aan ook de huidige problematiek in de wereld – wat ís een volk? Waarom bestaat een natie? Trouw aan mens of overheid? Wie bepaalt wat wijs is? Kan geschiedenis veronachtzaamd worden? En zo nog wel meer vraagstukken. Mooi geschreven, zet aan het denken terwijl het al bijna een eeuw oud is…