Lezersrecensie
Meesterlijk en toegankelijk kinderboek over de dood!
‘Dood’ is een woord dat vaak ongemakkelijk voelt en veel mensen praten er liever niet over en al zeker niet met kinderen. Toch krijgen we er vroeg of laat allemaal mee te maken: een opa of oma die er niet meer is of misschien wel een klasgenoot die verdrietig is, omdat iemand in zijn omgeving gestorven is, of … Hoe leg je zoiets uit? En hoe ga je ermee om als kind?
‘Een tuintje op je buik’, geschreven door Katharina von der Gathen en prachtig geïllustreerd door Anke Kuhl, is een boek dat die moeilijke vragen durft aan te pakken en wel op een warme, eerlijke en vaak grappige manier. Het boek is bedoeld voor nieuwsgierige kinderen vanaf ongeveer acht jaar, maar ook volwassenen zullen er heel wat aan hebben. Of je nu ouder bent, grootouder, leerkracht of begeleider in de klas, dit boek biedt handvatten om samen met kinderen te praten over de dood, over afscheid nemen en wat daarna misschien wel (of juist niet) komt.
De titel klinkt op het eerste gezicht poëtisch: ‘Een tuintje op je buik’ en dat is het ook. Het verwijst naar wat er gebeurt als iemand wordt begraven: je lichaam keert terug naar de natuur en wordt voedsel voor de aarde. Misschien groeien er bloemen op je graf. Of gras. Of zelfs een boom. Het is een beeld dat tegelijk troostrijk en nuchter is. Geen enge spoken of duistere geheimen, maar een cyclus van leven en dood waarin iedereen een plaats heeft.
Wat dit boek mijns inziens heel bijzonder maakt, is de manier waarop het thema dood in al zijn facetten wordt belicht. Niet alleen de vraag “Wat gebeurt er als je doodgaat?” komt aan bod, maar ook andere, soms onverwachte invalshoeken. Zo lees je over wat er met je lichaam gebeurt nadat je gestorven bent, over begrafenisrituelen in andere landen en zelfs over onsterfelijkheid: een onderwerp dat in sprookjes en sciencefiction vaak voorkomt, maar in het echte leven toch net iets ingewikkelder ligt.
De opbouw van het boek is helder. Elk thema krijgt een aparte bladzijde, met een korte tekst in eenvoudige taal en een kleurrijke, soms grappige illustratie erbij. Dat maakt het boek heel toegankelijk, ook voor kinderen die het moeilijk vinden om over zulke onderwerpen te praten. Je kunt het van begin tot eind lezen, maar je kunt ook gewoon een stukje eruit pikken als je ergens nieuwsgierig naar bent. Bijvoorbeeld: “Vreemde sterfgevallen”, “Bang voor doden”, “Huisdieren gaan ook dood”, “Sterrenkinderen” of “Rouwgevoelens”. Geen vraag is te gek en alles wordt met respect en heel duidelijk beantwoord.
De kracht van de tekst zit in de toon. Von der Gathen gebruikt begrijpelijke taal, zonder kinderachtig te doen. Ze weet precies hoe kinderen denken, wat hen bang maakt en wat hen geruststelt. Ze durft dingen bij naam te noemen, zonder dat het zwaar of dramatisch wordt en dat maakt voor mij het boek eerlijk en troostend tegelijk.
Dan zijn er natuurlijk nog de prachtige, kleurrijke illustraties van Anke Kuhl. De illustraties zijn op het eerste gezicht speels en humoristisch, maar als je goed kijkt, zitten ze vol subtiele details. Ze zijn niet schokkend of expliciet, maar wel eerlijk en open. In dit boek weet ze gevoelige onderwerpen op een manier te verbeelden die kinderen aanspreekt. Een skelet ziet er niet eng uit, maar eerder nieuwsgierig. Een rouwende familie wordt herkenbaar en menselijk getekend. De tekeningen zorgen ervoor dat het boek niet te zwaar aanvoelt, maar eerder uitnodigt om door te bladeren en verder te lezen.
Wat ik ook mooi vond aan ‘Een tuintje op je buik’, is dat het ruimte laat voor verschillende overtuigingen. Sommige mensen geloven dat je na de dood naar de hemel gaat. Anderen geloven in reïncarnatie, of juist in niets. Het boek vertelt over al die ideeën zonder te zeggen wat “juist” is en dit maakt het boek bruikbaar in heel wat culturen, ongeacht religie of levensbeschouwing. Kinderen worden uitgenodigd om zelf na te denken, vragen te stellen of hun eigen verhaal te vertellen.
Daarnaast komen ook andere culturen aan bod. Wist je dat in Mexico de doden worden herdacht met een vrolijk feest met fakkels, maskers en zoete lekkernijen? Of dat sommige mensen hun doden laten cremeren in plaats van begraven? Zo ontdekken kinderen dat er niet één manier is om afscheid te nemen en dat rouw overal ter wereld anders wordt beleefd.
Het boek raakt ook gevoelige thema’s aan zoals zelfdoding en euthanasie, maar doet dat met grote zorg. De tekst benoemt wat nodig is, maar zonder in details te treden die kinderen kunnen overbelasten. Het belangrijkste is dat het gesprek wordt geopend. Kinderen mogen verdrietig zijn, nieuwsgierig, in de war of zelfs boos. Alles mag er zijn en dat maakt dit boek tot een veilige plek om moeilijke gevoelens te verkennen.
Dit is naar mijn gevoel een heel waardevol boek om in schoolcontext te gebruiken, omdat het het gesprek over dood, rouwen, verdriet kan vergemakkelijken. Ik denk dat veel leerkrachten niet goed weten hoe ze met hun klas over de dood kunnen praten. Ze vrezen misschien dat ze iets verkeerd zullen zeggen of dat het te zwaar wordt. Dit boek helpt zeker om die drempel te verlagen. Door het boek samen te lezen of te gebruiken in de klas, kun je als leerkracht op een natuurlijke manier in dialoog gaan met je leerlingen. Maar uiteraard kan het boek in de gezinssfeer van onschatbare waarde zijn, bij het overlijden van een familielid, vriend, klasgenoot …
‘Een tuintje op je buik’ is dus veel meer dan een informatief kinderboek. Het is mijns inziens een hart onder de riem voor kinderen die een verlies meemaken, een hulpmiddel voor volwassenen die niet goed weten hoe ze over de dood kunnen praten en vooral een boek dat kinderen leert dat de dood bij het leven hoort. Zonder schrik, zonder taboes, maar met nieuwsgierigheid, respect en zelfs een beetje humor.
‘Een tuintje op je buik’ van Katharina von der Gathen en Anke Kuhl is een meesterlijk kinderboek over een onderwerp dat vaak als te moeilijk wordt beschouwd. Maar dit boek toont het tegendeel. De dood is geen taboe, maar iets waar je als kind wel degelijk over mag en kunt nadenken. Dankzij de toegankelijke tekst, de heldere uitleg, de kleurrijke illustraties en de open toon is dit boek een echte aanrader voor kinderen vanaf 8 jaar en ook voor volwassenen die met hen in gesprek willen gaan. Het is een boek om vaak in terug te bladeren, om bij stil te staan, om samen van te leren. Uiteindelijk is het niet alleen een boek over sterven, maar vooral een ode aan het leven zelf.
Dit boek mag niet ontbreken in de klas- of schoolbibliotheek.
Meer leuke en interessante recensies zijn te lezen op www.indeboekenkast.com
‘Een tuintje op je buik’, geschreven door Katharina von der Gathen en prachtig geïllustreerd door Anke Kuhl, is een boek dat die moeilijke vragen durft aan te pakken en wel op een warme, eerlijke en vaak grappige manier. Het boek is bedoeld voor nieuwsgierige kinderen vanaf ongeveer acht jaar, maar ook volwassenen zullen er heel wat aan hebben. Of je nu ouder bent, grootouder, leerkracht of begeleider in de klas, dit boek biedt handvatten om samen met kinderen te praten over de dood, over afscheid nemen en wat daarna misschien wel (of juist niet) komt.
De titel klinkt op het eerste gezicht poëtisch: ‘Een tuintje op je buik’ en dat is het ook. Het verwijst naar wat er gebeurt als iemand wordt begraven: je lichaam keert terug naar de natuur en wordt voedsel voor de aarde. Misschien groeien er bloemen op je graf. Of gras. Of zelfs een boom. Het is een beeld dat tegelijk troostrijk en nuchter is. Geen enge spoken of duistere geheimen, maar een cyclus van leven en dood waarin iedereen een plaats heeft.
Wat dit boek mijns inziens heel bijzonder maakt, is de manier waarop het thema dood in al zijn facetten wordt belicht. Niet alleen de vraag “Wat gebeurt er als je doodgaat?” komt aan bod, maar ook andere, soms onverwachte invalshoeken. Zo lees je over wat er met je lichaam gebeurt nadat je gestorven bent, over begrafenisrituelen in andere landen en zelfs over onsterfelijkheid: een onderwerp dat in sprookjes en sciencefiction vaak voorkomt, maar in het echte leven toch net iets ingewikkelder ligt.
De opbouw van het boek is helder. Elk thema krijgt een aparte bladzijde, met een korte tekst in eenvoudige taal en een kleurrijke, soms grappige illustratie erbij. Dat maakt het boek heel toegankelijk, ook voor kinderen die het moeilijk vinden om over zulke onderwerpen te praten. Je kunt het van begin tot eind lezen, maar je kunt ook gewoon een stukje eruit pikken als je ergens nieuwsgierig naar bent. Bijvoorbeeld: “Vreemde sterfgevallen”, “Bang voor doden”, “Huisdieren gaan ook dood”, “Sterrenkinderen” of “Rouwgevoelens”. Geen vraag is te gek en alles wordt met respect en heel duidelijk beantwoord.
De kracht van de tekst zit in de toon. Von der Gathen gebruikt begrijpelijke taal, zonder kinderachtig te doen. Ze weet precies hoe kinderen denken, wat hen bang maakt en wat hen geruststelt. Ze durft dingen bij naam te noemen, zonder dat het zwaar of dramatisch wordt en dat maakt voor mij het boek eerlijk en troostend tegelijk.
Dan zijn er natuurlijk nog de prachtige, kleurrijke illustraties van Anke Kuhl. De illustraties zijn op het eerste gezicht speels en humoristisch, maar als je goed kijkt, zitten ze vol subtiele details. Ze zijn niet schokkend of expliciet, maar wel eerlijk en open. In dit boek weet ze gevoelige onderwerpen op een manier te verbeelden die kinderen aanspreekt. Een skelet ziet er niet eng uit, maar eerder nieuwsgierig. Een rouwende familie wordt herkenbaar en menselijk getekend. De tekeningen zorgen ervoor dat het boek niet te zwaar aanvoelt, maar eerder uitnodigt om door te bladeren en verder te lezen.
Wat ik ook mooi vond aan ‘Een tuintje op je buik’, is dat het ruimte laat voor verschillende overtuigingen. Sommige mensen geloven dat je na de dood naar de hemel gaat. Anderen geloven in reïncarnatie, of juist in niets. Het boek vertelt over al die ideeën zonder te zeggen wat “juist” is en dit maakt het boek bruikbaar in heel wat culturen, ongeacht religie of levensbeschouwing. Kinderen worden uitgenodigd om zelf na te denken, vragen te stellen of hun eigen verhaal te vertellen.
Daarnaast komen ook andere culturen aan bod. Wist je dat in Mexico de doden worden herdacht met een vrolijk feest met fakkels, maskers en zoete lekkernijen? Of dat sommige mensen hun doden laten cremeren in plaats van begraven? Zo ontdekken kinderen dat er niet één manier is om afscheid te nemen en dat rouw overal ter wereld anders wordt beleefd.
Het boek raakt ook gevoelige thema’s aan zoals zelfdoding en euthanasie, maar doet dat met grote zorg. De tekst benoemt wat nodig is, maar zonder in details te treden die kinderen kunnen overbelasten. Het belangrijkste is dat het gesprek wordt geopend. Kinderen mogen verdrietig zijn, nieuwsgierig, in de war of zelfs boos. Alles mag er zijn en dat maakt dit boek tot een veilige plek om moeilijke gevoelens te verkennen.
Dit is naar mijn gevoel een heel waardevol boek om in schoolcontext te gebruiken, omdat het het gesprek over dood, rouwen, verdriet kan vergemakkelijken. Ik denk dat veel leerkrachten niet goed weten hoe ze met hun klas over de dood kunnen praten. Ze vrezen misschien dat ze iets verkeerd zullen zeggen of dat het te zwaar wordt. Dit boek helpt zeker om die drempel te verlagen. Door het boek samen te lezen of te gebruiken in de klas, kun je als leerkracht op een natuurlijke manier in dialoog gaan met je leerlingen. Maar uiteraard kan het boek in de gezinssfeer van onschatbare waarde zijn, bij het overlijden van een familielid, vriend, klasgenoot …
‘Een tuintje op je buik’ is dus veel meer dan een informatief kinderboek. Het is mijns inziens een hart onder de riem voor kinderen die een verlies meemaken, een hulpmiddel voor volwassenen die niet goed weten hoe ze over de dood kunnen praten en vooral een boek dat kinderen leert dat de dood bij het leven hoort. Zonder schrik, zonder taboes, maar met nieuwsgierigheid, respect en zelfs een beetje humor.
‘Een tuintje op je buik’ van Katharina von der Gathen en Anke Kuhl is een meesterlijk kinderboek over een onderwerp dat vaak als te moeilijk wordt beschouwd. Maar dit boek toont het tegendeel. De dood is geen taboe, maar iets waar je als kind wel degelijk over mag en kunt nadenken. Dankzij de toegankelijke tekst, de heldere uitleg, de kleurrijke illustraties en de open toon is dit boek een echte aanrader voor kinderen vanaf 8 jaar en ook voor volwassenen die met hen in gesprek willen gaan. Het is een boek om vaak in terug te bladeren, om bij stil te staan, om samen van te leren. Uiteindelijk is het niet alleen een boek over sterven, maar vooral een ode aan het leven zelf.
Dit boek mag niet ontbreken in de klas- of schoolbibliotheek.
Meer leuke en interessante recensies zijn te lezen op www.indeboekenkast.com
2
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Pierre MG Peeters
Gesponsord
Een sinister geheim bedreigt de bekendste Amerikaanse presidentsverkiezingen. De erfgenamen van A.C. Porter is de zesde winnaar van de Hebban Thrillerprijs.
In een wrak voor de Texelse kust wordt een waardevolle trouwjurk gevonden. Het is aan archeologe Emilie om het verhaal achter de jurk te ontrafelen. Schrijf je nu in voor de Hebban Leesclub.
Mirjam van Biemen was acht jaar oud toen haar moeder een einde aan haar leven maakte in een psychiatrische inrichting. Twintig jaar later gaat Mirjam op zoek naar antwoorden. Schrijf je nu in voor de Hebban Leesclub.
