Wat een boek!

Het lied van ooievaar en dromedaris – Anjet Daanje

Wat een boek! Ik heb gelezen dat het voortborduurt op de roman 'Wuthering Heights' uit 1847 van de Britse schrijfster Emily Brontë - daar is het ook aan opgedragen - , wat me helemaal niks zegt maar dat is niet erg want dit boek zegt zelf genoeg.
Het kloeke boek bestaat uit elf hoofdstukken met op zichzelf staande verhalen. Het eerste verhaal start in 1847 met de dood van Eliza May Drayden op 12 december in het Yorkshire dorpje Bridge Fowling, zij is de schrijfster van een controversieel boek ‘Heager Mass’. Dit boek en deze schrijfster blijven in alle verhalen een rol spelen, die gaandeweg per hoofdstuk minder duidelijk zijn, zeker in de laatste paar.
Het tijdsverloop in de hoofdstukken is interessant: de eindtijd van de hoofdstukken overbrugt stapsgewijs de 170 jaar naar onze tijd; het laatste hoofdstuk speelt in Groningen. Behalve het boek en de schrijfster zijn er diverse andere dwarsverbanden te ontdekken in de hoofdstukken. Gebeurtenissen uit het eerste hoofdstuk komen in een later hoofdstuk in een ander verhaal terug en krijgen de betekenis die je eerst niet doorhad. Geweldig! In bijna elk verhaal komen twee zussen voor - één keer een tweeling - en een pianoleraar die voor reuring zorgt (Daanjes eerste boek heet Pianomuziek in de regen).

Anjet Daanje kan als geen ander menselijke gevoelens verwoorden, van blijdschap, van depressie, van liefde, van wanhoop. Intriges, verhoudingen, koppigheid, geheimen, het komt allemaal aan bod op een soms verholen maar altijd krachtige beschrijving. Tastbaar is haar paginalange opbouw van de ontwikkeling van een liefde tussen de drieëntwintig jaar oudere Gabrielle Osbourne en Clyde Middleton, zij is de pianolerares van zijn zussen.
Haar schrijfstijl is in dit boek totaal anders dan in het succesvolle De herinnerde soldaat. Ze ontwerpt en bouwt prachtige zinnen zoals:

De preek, psalmen en gebeden waren er om te beluisteren, te zingen, te fluisteren. Als een bezwering naderden de zorgvuldig gekozen woorden de rand van het duister, waar de lichtkring van het leven de doden raakte, hun tenen kietelde, hun kruin streelde, meer niet, zodat ze wisten dat er aan hen werd gedacht, maar ze niet ontwaakten. Over de zondagse kerkgang.
Susan kijkt naar buiten, het gelui komt uit de witte duisternis over het kerkhof naar hen toegedreven (het heeft gesneeuwd en het is nacht).
De dorpelingen verafschuwen haar werk, waar ze gaat drijft verdriet als wrakhout in haar kielzog. Susan legt lijken af.
Het idee dat je je met zoiets simpels als een pak papier en wat inkt aan de vernederingen van de armoede en de kwetsende oordelen over oude vrijsters zou kunnen ontworstelen, is zo brutaal, zo hoopgevend, zo fantastisch, dat ze niet in bed kan blijven liggen. (Over schrijfster Grace Appleton)

Naar mijn mening zitten er ook een paar zwakkere stukken tussen, voor mij had hoofdstuk zeven korter gekund.
De eerste en de tweede wereldoorlog komen ook nog kort en op geraffineerde wijze aan bod en de opmerkelijke titel wordt in het boek helder gemaakt.
Lezen dit prachtboek!