Niet Tordays beste werk, maar wel een mooie mengelmoes van fantasie en werkelijkheid

Met zijn trilogie ‘De laatste wilde dieren’ sleepte Piers Torday meerdere prijzen in de wacht. Ook het sprookjesachtige ‘Er was eens een kasteel’ werd door het publiek positief ontvangen. Zijn nieuwste boek ‘De verdwenen magiër’ is wederom een sprookje geworden, ditmaal over een land dat alleen is te bereiken via een geheime bibliotheek.

De kinderen Larry (8), Evelyn (10), Patricia (13) en Simon (14) groeien op ten tijde van de Tweede Wereldoorlog en de periode daarna. Mede door het leeftijdsverschil hebben ze de oorlog op hun eigen manier ervaren. Omdat hun huis door bombardementen onbewoonbaar is geworden, worden de kinderen door hun ouders naar Barfield Hall gestuurd. Een oud landgoed met een bijzondere bibliotheek. De jongste twee kinderen komen op een dag via de bibliotheek in het land Folio. Helaas doen ze de schokkende ontdekking dat het weliswaar buiten geen oorlog meer is, maar dat er in Folio nog steeds een grimmig strijd raast. Een oorlog die alleen gestopt kan worden als de magiër, en de maker van de bibliotheek, gevonden wordt.

Vergelijkbaar aan ‘Er was eens een kasteel’ is ook ‘De verdwenen magiër’ geen lief en zoet sprookje. De ervaringen van de kinderen tijdens de WOII worden door Torday nauwgezet besproken en ook in de oorlog in Folio gaat het er ruig aan toe. Het contrast van de traumatische realiteit en de magische wereld die bereikt kan worden via de bibliotheek is groot, maar zorgt daarentegen wel voor een evenwichtig en bijzonder geheel.

Echter komt dit historische spoor bijna volledig te vervallen in het tweede deel van het boek. In het eerste deel wordt er nog afwisselend verteld over de kinderen tijdens hun onbekommerde zomer op het landgoed, en over Evie en Larry in het fantasievolle Folio. Maar wanneer alle kinderen in Folio opgaan, wisselt Torday nog wel in vertelperspectief vanuit de kinderen, maar niet meer tussen geschiedenis en fantasie. Dat is jammer, want deze tweedeling zorgt namelijk enerzijds voor een leerzaam karakter, maar anderzijds ook voor de nodige afwisseling in het verhaal. Terwijl die afwisseling juist zo hard nodig is. Want ondanks de fijne schrijfstijl van Torday, duren de gevechten in Folio en de zoektocht van de kinderen lang. Hierdoor wordt ‘De verdwenen magiër’ gaandeweg het verhaal langdradig en verdwijnt de vaart uit de verhaallijn.

Ook onderstreept het historische aspect de boodschap van Torday en was het ijzersterk geweest als hij deze parabel duidelijker had aangezet. De kinderen uit het verhaal dienen een keuze te maken tussen verleden en toekomst, tussen de strijdende troepen Toen en de Eens. Larry koos voor de Toens, Evie voor de Eens en komen zo lijnrecht tegenover elkaar te staan. Wie zal er winnen? En wat moet je als lezer kiezen? Ben je voor Larry of voor Evie? Ga je voor sprookjes, magie en dat wat ooit is geweest? Of voor kennis, feiten en dat wat in de toekomst ligt? Deze keuze in Folio staat in contrast met de werkelijkheid waarbij de voorbije Tweede Wereldoorlog juist de feiten geeft en de toekomst de kinderen uitnodigt tot fantaseren. Dit tweede spoor had de keuze voor de lezer moeilijker gemaakt, maar had wellicht ook meer tot de verbeelding gesproken.

Het is duidelijk dat Torday de nadruk heeft willen leggen op fantasie. Het verbaast dan ook niet wanneer in het nawoord valt te lezen dat C.S. Lewis Tordays inspiratiebron was en ‘De verdwenen magiër’ een ode is aan de schrijver. De magische figuren en de strijd in een fantasiewereld uit ‘De verdwenen magiër’ zijn grote overeenkomsten met de kronieken van Narnia. Liefhebbers van de boeken van Lewis zullen ‘De verdwenen magiër’ dan ook kunnen waarderen, maar zullen ook moeten beamen dat Torday hierdoor heeft ingeboet aan het unieke karakter van zijn eigen sprookje.

‘De verdwenen magiër’ is zeker niet Piers Tordays beste werk, maar kent wel een mooie boodschap over toen en ooit, over lezen (met verwijzingen naar diverse literaire werken), fantasie en kennis.