Een dystopische YA rijkelijk gevuld met kritische vraagstukken en uitzonderlijke humor

De Amerikaanse TJ Klune (1982) is met zijn fantasierijke boeken groot favoriet onder jongeren. Hij weet menig jongvolwassene te raken met zijn verhalen over het leven en de dood, verhaallijnen die zijn gevuld met waardevolle thema’s en een palet aan personages dat een grote verscheidenheid kent. Nadat Het weeshuis aan de azuurblauwe zee en Het gefluister achter de deur naar het Nederlands werden vertaald, volgde Het boomhuis in het bos. Van alle drie de boeken verzorgde Anneke Bok de vertaling.

In een boomhuis, diep gelegen in de bossen van Oregon wonen Giovanni en Victor, vader en zijn zoon. Samen met de androïden Ratched en Rambo vormen ze een bijzonder gezin. Victor is namelijk de enige menselijke van het stel, al lijken de robots soms verdacht veel op echte mensen. Wanneer ze op een dag op een andere androïde stuiten, komt hun veilige leven op losse schroeven te staan. Gio en deze Hap blijken een gedeeld, maar bovenal verborgen verleden te hebben. Als Gio verdwijnt en het stel verslagen achterblijft, zit er maar één ding op: ze gaan op zoek naar Gio. Maar of ze hem ooit als de oude terug zullen zien…

Het boomhuis in het bos is een creatieve ode aan de klassieker van Carlo Coloddi uit 1883; Pinokkio. In deze dystopische YA zijn vele verwijzingen en overeenkomsten te vinden naar het verhaal over de houten pop die door zijn eenzame vader tot leven wordt gewekt. Ook Gio schenkt Victor het leven, een wens die voortkwam uit eenzaamheid. Wie goed zoekt kan tevens andere verhalen in het boek van Klune herkennen. Maar ook wanneer deze ingenieus geplaatste schatten onontdekt blijven, is Het boomhuis in het bos heerlijk om te lezen. Klunes prettige schrijfstijl zorgt er, net als in zijn eerdere boeken, voor dat je snel wordt opgezogen door het verhaal en het je maar met moeite los kan laten.

Maar wat het boek echt de moeite van het lezen waard maakt, zijn de fantastische personages. De sociopathische en enigszins sadistische zuster Ratched zorgt met haar droge humor voor een flinke dosis hilariteit die nooit verveelt. Maar ook de schattige Rambo, met zijn opruimwoede en smetvrees, zorgt voor een heerlijke dynamiek en is net als Victor onmisbaar in het geheel. Je kunt onmogelijk niet van het stel houden! En ondanks dat nagenoeg alle personages androïden zijn, komen ze met hun eigenzinnige karakters helemaal tot leven.

Toch is Het boomhuis in het bos veel meer dan een humoristisch verhaal. Klune zou Klune namelijk niet zijn als hij niet meerdere waardevolle thema’s in het verhaal had verweven die voor de nodige diepgang zorgen. Zoals enigszins te verwachten was gezien zijn eerdere boeken heeft queerness een podium gekregen. Daarnaast is er aandacht besteed aan neurodiversiteit zoals stotteren en (minder opvallend) autisme, maar ook aan thema’s als familie, vriendschap, verlies, toekomst en kunstmatige intelligentie. Bereid je voor op de nodige overpeinzingen en kritische vragen aan jezelf.

Het boomhuis in het bos is een heel toegankelijk verhaal dat zich afspeelt in de (verre) toekomst. Kunstmatige intelligentie is een belangrijke thema en het boek vraagt ons kritisch te kijken naar onze rol als mens en het nemen van onze verantwoordelijkheden als het aankomt op de natuur en technische ontwikkelingen. Kritisch kijkend naar het plot is de toegevoegde waarde van sommige passages echter niet helemaal duidelijk. Gelukkig maakt de schrijfstijl en de uitzonderlijke vorm van humor ontzettend veel goed en is deze jeugdroman meer dan de moeite van het lezen waard.