Pareltje

Aline Sax is een Belgische historica en schrijfster die al op jonge leeftijd begon met schrijven. Ze heeft een indrukwekkend oeuvre opgebouwd van jeugd- en young adult-romans waarin het verleden vaak een hoofdrol speelt. Haar achtergrond in geschiedenis sijpelt subtiel door in haar verhalen, zonder ooit belerend te worden. Sax weet historische thema’s tastbaar te maken voor jonge lezers, zonder de complexiteit ervan uit de weg te gaan.

‘Negentien negentien’ begint waar veel oorlogsverhalen eindigen: bij de terugkeer. Henry Bennett, een Britse soldaat, keert in 1919 terug van het front. Maar thuis voelt niet meer als thuis. Hij worstelt met nachtmerries, hallucinaties en een allesverterend schuldgevoel. Zijn oplossing? Terug naar Ieper, de plek waar alles misging. Wat volgt is geen heldenverhaal, maar een zoektocht naar betekenis in een wereld die verder lijkt te willen zonder hem. De confrontatie met een stad in opbouw, toeristen die selfies maken op graven, en een bevolking die vooruit wil, maakt zijn innerlijke strijd des te schrijnender. Ik las dit boek erg graag. Net als bij Wat ons nog rest wist Sax me opnieuw volledig mee te slepen in een verhaal dat onder je huid kruipt.

Wat ik zo waardeer aan Sax’ stijl, is haar vermogen om met weinig woorden veel te zeggen. Ze schrijft helder, maar nooit oppervlakkig. Haar zinnen zijn doordacht, soms poëtisch, dan weer rauw en confronterend. Henry is geen makkelijke protagonist: hij is getekend, verward, soms ronduit onaangenaam. Maar juist dat maakt hem geloofwaardig. De bijpersonages blijven iets meer op de achtergrond, wat jammer is, want sommige hadden best wat meer ruimte mogen krijgen. Toch voel je in elke scène dat Sax haar personages serieus neemt. Ze zijn geen pionnen in een historisch decor, maar mensen van vlees en bloed.

Negentien negentien is geen licht verteerbare roman, maar wel eentje die blijft nazinderen. Een beklijvend portret van een man die zijn plek in de wereld kwijt is en misschien ook zichzelf.