Tijdloos, grappig en ontroerend

De thuiskomst is een tijdloos verhaal over loyaliteit, vriendschap en liefde. Dat de Nederlandse vertaling ruim achttien jaar na het origineel (A Sense of Belonging ) verschijnt, merk je enkel aan de verwijzingen naar cassettespelers, moeilijk in te stellen videorecorders en de brieven die vrienden naar elkaar schrijven. Ondanks de sterk veranderde wereld blijft het verhaal en James’ schrijfstijl moeiteloos overeind. 

Het verhaal speelt zich af in een gloednieuw gehucht op het Engelse platteland. De bewoners hebben verschillende redenen om te kiezen voor deze afgelegen plek: Kate gaat samenwonen met de pas gescheiden en veel oudere Alec, Amanda en Tony bepalen er de regels van hun verstandshuwelijk, Jessica laat haar vriend op Korfoe achter om dichter bij haar bejaarde moeder te wonen en Josh wil na zijn diagnose Multiple Sclerose (MS) de onhandige behulpzaamheid van zijn familie ontvluchten.

Door de uitgebreide introductie van de personages komt het boek traag op gang. Eens de verhaallijnen elkaar raken komt er meer vaart in het verhaal. Omdat het vertelperspectief verspringt van personage naar personage, komt de lezer niet enkel te weten wat de buren van elkaar vinden, maar ook hoe ze zichzelf zien. Hierdoor komen de kleine kantjes en onzekerheden langzaam maar zeker naar boven en krijgen de personages diepgang. Zo blijkt Amanda meer te zijn dan het prototype van de gemene stiefmoeder en is Kate misschien toch niet zo braaf en naïef als iedereen vermoedt. Dat we beide kanten van het verhaal te zien krijgen, werkt bijzonder goed bij Jessica en haar levenslustige moeder Anna. Anna zit absoluut niet te wachten op de goede zorgen van haar dochter. Er ontstaat een strijd tussen twee sterke, onafhankelijke vrouwen, een strijd die even humoristisch als ontroerend is.

Indrukwekkend is de manier waarop Erica James (1960) het personage van Josh gestalte gegeven heeft. Op een scherpzinnige en subtiele manier beschrijft ze de invloed die de ziekte heeft op zijn werk, zijn familie en zijn sociaal leven. Er volgen geen grote dramatische scènes die de lezer naar zoekdoeken doen grijpen, maar simpele details, als de keuze voor een t-shirt i.p.v. een hemd (zodat hij geen knopen moet dichtdoen) of eten in de keuken i.p.v. op het terras: “Josh had graag buiten op het terras in de warme ochtendzon ontbeten, maar het idee de hele gang en de woonkamer door te moeten lopen en de twee traptreden naar de tuin te moeten nemen deed hem besluiten binnen te blijven.”

Wat het boek ten slotte een aanrader maakt is de fijne zelfspot die doorheen het boek geweven zit. In het personage van romanschrijfster Jessica heeft Erica James een prima uitlaatklep gevonden. Het levert een pijnlijk grappig beeld van het leven als auteur op; van de kritische literair agent tot de buurvrouw die zonder blikken of blozen stelt dat het fantastisch moet zijn “om de kost te kunnen verdienen met zoiets simpels als schrijven”. Ze maakt zich doorheen het boek vrolijk over de typische kenmerken van romantische verhalen en de stevige knipoog op de laatste pagina naar het begin van het boek bezorgt de lezer een brede glimlach.

Erica James beheerst het genre tot in de puntjes. De humor en no-nonsens stijl zorgen ervoor dat het boek nergens te zweverig wordt en dat de vele verhaallijnen (soms voorspelbaar, soms verrassend) een evenwichtig geheel vormen. Voor wie meer wil, is de facebookpagina van Erica James een aanrader. Je leest er onder meer over haar favoriete boeken, de reizen die ze maakt en haar signeersessies. En dat allemaal op haar typische vlotte, optimistische manier.