Alles brandt

Nirwana is een roman waarin vele elementen uit Tommy Wieringa’s eerdere romans samensmelten, én waar hij nog wat nieuws aan toevoegt. Het resultaat is een roman die aanvankelijk overdadig lijkt, maar desondanks een diepe indruk nalaat.

De lezer wordt ondergedompeld in de emotionele chaos waarin Hugo zich bevindt na een pijnlijke relatiebreuk. Loïs was voor hem een thuis, terwijl zij bij hem slechts onderdak vond. Hugo’s tragiek schuilt in zijn onvermogen om dit verschil te begrijpen. Ondertussen raakt zijn carrière als schilder in het slop en wordt zijn rol als het zwarte schaap van de familie steeds duidelijker. Wieringa is iets te gretig om zijn kennis te etaleren, waardoor de overvloed aan ideeën en zijsporen me overweldigde. Hoewel het verhaal niet oninteressant start, was het een uitdaging om vat te krijgen op de personages en mijn aandacht bij het verhaal te houden.

De roman neemt echter een verrassende wending wanneer Wieringa en zijn pleegmoeder worden geïntroduceerd als fictieve personages. Door de ervaringen met Beth te verdelen over het personage Wieringa en Hugo omzeilt de auteur handig een samenvallen van realtiet en fictie, maar de bewondering voor haar spat van de pagina’s. Hoewel Beth slechts een van de vele nevenverhalen is, markeert ze een cruciaal keerpunt in het verhaal dat vanaf dit moment passie en gedrevenheid uitstraalt.

Na een (te) uitgebreide introductie, komt het verhaal steeds meer tot de kern. Er zijn minder uitweidingen en Wieringa’s gevoel voor taal komt helemaal bovendrijven. De sprongen tussen het oorlogsverleden van Hugo’s grootvader en zijn leven in het heden zorgen voor een meeslepende spanningsboog. Op dit punt raakte ik volledig in de ban van Hugo’s familiegeschiedenis, en het was geen optie meer om het boek opzij te leggen. Ik schrapte al mijn plannen en gunde mezelf een weekend waarin ik van 's morgens tot 's avonds ongestoord kon lezen.

In tegenstelling tot het humoristische tintje van Wieringa's eerdere werken, lijken verontwaardiging en frustratie nu de drijvende krachten achter het verhaal te zijn. Het thema 'vuur' weeft zich als een rode draad door de roman; het verbindt het verleden met het heden, legt verbanden tussen mythes en realiteit en leidt naar een zorgwekkend toekomstbeeld. Hugo zou wellicht droogjes opmerken dat de gebeurtenissen verontrustend genoemd kunnen worden. Indringend zijn ze in elk geval.

Ondanks de bombastische start weet Wieringa opnieuw te overtuigen met prachtig taalgebruik en de meesterlijke afwisseling tussen heden en verleden. Nirwana is zonder meer een schitterende literaire prestatie.