Bijna betoverd door woorden

Het verhaal van een lerares die spoorloos verdween na het tragische verlies van een leerling inspireerde Maddalena Vaglio Tanet om in haar debuutroman Ballade van het bos fictie en realiteit te verweven. Deze roman biedt een verontrustende kijk op de menselijke kwetsbaarheid en op de complexe relatie tussen mens en natuur.

Ballade van het bos speelt zich af in de jaren '70 in een klein dorpje in Piemonte, Italië. Het hoofdpersonage, juf Silvia, wordt geconfronteerd met de zelfmoord van haar leerling Giovanna. Silvia's eindeloze pogingen om Giovanna te helpen waren tevergeefs. Wanhopig door gevoelens van schuld en falen trekt ze zich instinctief terug in het bos, waar ze vervreemdt van de wereld en zichzelf. Verrassend genoeg omschrijft Tanet het bos niet als een troostrijke, louterende plek, maar als een claustrofobische omgeving die Silvia's geest verder verwart en desoriënteert. Dat gebeurt zo overtuigend dat de lezer meteen meeleeft met Silvia's pijn.

Martino, een 11-jarige jongen die met tegenzin uit Turijn naar het dorp is verhuisd, ontdekt Silvia's primitieve hut in het bos. Hij herkent nauwelijks de lerares in het vervuilde en verwilderde wezen dat hij aantreft. Zijn ontdekking dwingt hem tot een volwassen keuze: wordt hij de held van het dorp of respecteert hij haar wens om verborgen te blijven?

Ondanks de spannende elementen is Ballade van het bos geen roman die de lezer op het puntje van de stoel houdt. De focus ligt op introspectie en existentiële vragen, en het verhaal heeft een langzaam tempo met weinig actie en dialogen. De kracht van de roman ligt in de diepgaande beschrijvingen van emoties en van de omgeving. Tanets schrijfstijl is poëtisch, vol contrasten tussen de ruige natuur en het verstilde dorpsleven, tussen rauwe wanhoop en kinderlijke naïviteit, tussen de volwassenen en kinderen. De natuur is meer dan een achtergrond. Het is een levend wezen dat invloed uitoefent op de personages en genadeloos hun onzekerheden blootlegt. De auteur ontleedt elementen uit sprookjes, griezelverhalen en sensuele natuurbeschrijvingen. Op die manier ontstaat een unieke, rijke taal die de lezer diep raakt. Het verhaal wordt zo natuurlijk vertaald door Manon Smits dat de lezer vergeet dat het om een Italiaanse roman gaat.

Silvia en Martino lijken aanvankelijk de spil van het verhaal te vormen, maar eigenlijk is dit een roman zonder echte hoofdpersonages. De auteur geeft namelijk evenveel aandacht aan het koor van stemmen dat weergalmt uit het dorp. Leerlingen, ouders, dorpsgenoten en familieleden; allemaal ondervinden ze een impact van de dubbele tragedie die hun gemeenschap getroffen heeft. Hoewel het taalgebruik bewondering verdient, kan de overvloed aan perspectieven soms frustrerend zijn. De verhalen van de verschillende personages worden zo rijkelijk beschreven, dat de lezer de nauwe verbinding met Silvia verliest. Bovendien voelt de roman naar het einde toe fragmentarisch aan en verdwijnt de kern van het verhaal naar de achtergrond.

De versnipperde structuur en de vele personages vragen een zekere inspanning van de lezer. Toch maakt de unieke schrijfstijl van Maddalena Vaglio Tanet indruk. Met Ballade van het bos schreef ze een veelbelovend debuut dat zeker nieuwsgierig maakt naar haar toekomstige werk.