Voorspelbare familiepatronen

Erica James is voor veel feelgoodlezers een gevestigde waarde. De Britse auteur heeft heel wat bestsellers op haar naam staan en is bekend om haar herkenbare personages, actuele thema’s en meeslepende verhaallijnen. Haar nieuwe roman Moeders en dochters (in een vertaling van Yolande Ligterink) voldoet aan de verwachtingen, al is de voorspelbaarheid deze keer een beetje een spelbreker.

Zoals de titel al doet vermoeden staan de levens van een moeder en haar twee dochters centraal. De 63-jarige Naomi is sinds twee jaar weduwe en lijkt zich beter te schikken in haar nieuwe leven dan haar dochters vermoeden. Vooral Martha zet haar moeder onder druk om haar strandhuis te verkopen en dichter bij haar dochters te komen wonen. Martha is – net als haar vader vroeger – erg praktisch ingesteld. Ze heeft een duidelijk beeld van hoe haar leven eruit moet zien en is vastberaden om in haar opzet te slagen. Nu zij en haar man Tom aan kinderen denken, lijkt het haar handig om haar moeder in de buurt te hebben.

Het is voor Martha niet zo moeilijk om haar zusje Willow voor haar kar te spannen. Willow is altijd al diegene geweest die gaat waar de wind haar voert en conflicten uit de weg gaat. Met haar nieuwe vriend Rick lijkt ze voor meer standvastigheid in haar leven te kiezen, iets wat door haar moeder en zus enthousiast wordt aangemoedigd.

Wanneer Naomi haar dochters duidelijk maakt dat ze niet enkel van plan is om in het huis te blijven wonen, maar ook verliefd geworden is op een jeugdvriend, is dat de eerste van vele crisissen die het trio meemaakt. Martha heeft haar vader steeds geïdealiseerd en kan geen begrip opbrengen voor haar moeders keuze. Hoe kan Naomi duidelijk maken waarom ze plots zo gelukkig is, zonder het geheim over haar huwelijk te verraden? Met elke nieuwe verrassing wordt duidelijk hoe weinig ze elkaar echt kennen, en komen loyaliteiten onder druk te staan.

De verwijzingen naar de impact van de coronacrisis maken de roman erg actueel en geven diepgang aan de personages. Hoewel de vrouwen centraal staan, is het interessant dat ook de mannen aan het woord gelaten worden omdat je zo een vollediger beeld van de familiedynamieken krijgt. Hierdoor kan je bijvoorbeeld gaandeweg meer begrip opbrengen voor Martha, die in eerste instantie een vreselijk onsympathiek personage is, en zie je hoeveel Willow eigenlijk op haar moeder lijkt.

James legt alles haarfijn uit zodat de lezer zich goed kan verplaatsen in de verschillende personages. Jammer genoeg wordt het verhaal door de vele details ook voorspelbaar, wat in combinatie met het trage ritme soms voor langdradige passages zorgt. Gaandeweg verschuift de aandacht van Naomi naar Willow en krijgt het verhaal meer intensiteit, al gaat het naar het einde toe weer te veel kabbelen.

Moeders en dochters is een roman over hoe patronen vaak onbewust over generaties heen doorgegeven worden. James legt genuanceerd uit waarom ouders zwijgen om hun kinderen te beschermen, en zo bepaalde toxische situaties in stand houden. Het is een duidelijk pleidooi om schuld en schaamte af te werpen en een open dialoog aan te gaan. Hoewel de personages goed zijn uitgewerkt en er belangrijke thema’s aan bod komen, is de verhaallijn te voorspelbaar om echt te beklijven.