Zeer gedetailleerd, geen enkel woord overbodig

Drie keer per week verschijnt er een column van Marcel van Roosmalen in een van de Nederlandse dagbladen. Niet zelden is zijn moeder het onderwerp van deze gedachtenspinsels. Columns met andere onderwerpen verschenen eerder in Het is nooit leuk als je tegen een boom rijdt (2011), Als het maar niet op ons lijkt (2017) en Je moet opschrijven dat hier niets gebeurt (2018). In Het zijn de kleine dingen die het doen beschrijft Van Roosmalen met grote nauwkeurigheid het dagelijkse leven van zijn moeder. Hoewel zeer gedetailleerd, is geen enkel woord overbodig. 

Het woord vooraf vat in vier bladzijden het gevoel van de auteur voor zijn moeder samen. Zijn licht cynische bewoordingen bevatten een grote liefde voor de vrouw die hem ter wereld bracht. Al blijkt dat niet uit het gevoel van irritatie dat vrijwel in elke zin naar voren komt. Met de verklaring wie zijn moeder is, beschrijft hij vooral ook hoe hij zichzelf ziet.  

‘Mijn moeder is een lieve vrouw, niet makkelijk voor zichzelf. Vaak gun ik haar een lievere zoon, met meer geduld.’

Nog voor een letter gelezen is, heeft de lezer al een beeld van het kind dat Marcel van Roosmalen eens was. Foto’s van zijn vroege jeugd sieren de binnenkanten van de cover. In de korte verhalen wordt dit beeld aangevuld. Hierbij ontziet hij zichzelf niet. Niet zelden laat hij zijn ongeduld en ergernis blijken over zaken die eens heel normaal waren voor zijn moeder, maar tegenwoordig met steeds minder vanzelfsprekendheid verlopen. De droge humor die hij hierbij hanteert zorgt steevast voor een glimlach aan het einde van vrijwel elke anekdote.

De saamhorigheid van de familie komt met name tot uiting in het stukje over hoe de kerst vroeger werd gevierd. Negativisme, het zwijgend nuttigen van de kerstmaaltijd, ruzies om niets; het hoorde er allemaal bij. Totdat moeder tijdens een kerstviering met een ambulance werd afgevoerd. Het was nooit eerder zo gezellig.

‘Je ziet het vaker bij rampen: de mensen groeien naar elkaar toe. Een jaar later, mijn moeder deed het weer, was het als vanouds ongezellig.’

Het zijn de kleine dingen die het doen is vooral een verslag van de worsteling van het ouder worden en de daarmee gepaarde ongemakken. Niet alleen voor de persoon zelf, maar ook, en misschien wel vooral, voor de naasten. Van Roosmalen verstaat de kunst om precies de juiste woorden te kiezen om een schrijnende waarheid met humor zachter te maken. Als het boek na bijna tweehonderd bladzijden wordt dichtgeslagen, zal zeker geen gevoel van onbehagen resten. Een glimlach om de mond bewijst dat.