Als een spin in haar web

Verhalen over mythologische figuren kunnen niet vaak genoeg verteld worden, ze voeden de fantasie, laten ons zien hoe mensen met elkaar omgingen en geven een beeld van de toen geldende machtsverhoudingen. Constanza Casati schreef een boeiende debuutroman over de tijd dat de Trojaanse oorlog nog moest beginnen. De keuze om Klytaimnestra als hoofdpersonage te nemen is ijzersterk. Zij is als zus van Helena en vrouw van onder anderen Agamemnon een spin in een enorm web dat ze voor een groot deel zelf spon. Door zelf het heft in handen te nemen wist ze een draai te geven aan haar leven, een krachtige vrouw uit Sparta komt tot leven in een prachtige roman.

Voor het schrijven van een roman over een personage uit het verre verleden is veel kennis en verbeelding nodig. De auteur vertelt in het dankwoord dat haar moeder verhalen voorlas en vertelde dat ze alles kon worden wat ze wilde, deze daadkracht kreeg Klytaimnestra mee. Wie de verhalen uit de mythologie kent zal veel namen en heldendaden herkennen, maar de manier waarop de personages in dit boek acteren is dankzij de verbeelding van de auteur zo verfrissend, dat ze context krijgen en tot leven komen.

Zoals gezegd komt Klytaimnestra uit Sparta, Tyndareus (koning van Sparta) en Leda zijn haar ouders. Er zijn broers, zussen en een halfzus, de beroemde Helena. Sparta staat bekend om de niet zo zachtzinnige opvoeding, zowel jongens als meisjes leren zichzelf goed te verdedigen en daarin werd met ijzeren discipline geoefend. Klytaimnestra zal deze vaardigheden nog vaak moeten gebruiken. Het leven in het paleis krijgt ruime aandacht, we zien hoe er gegeten, gedronken, geruzied en gediscussieerd wordt. Interessant is te lezen hoe de paleisdienaars zich verhouden tot de vorsten en hoe belangrijke hun rol is. En natuurlijk zijn er priesters die de mens angst aanjagen met hun profetieën en stervelingen aanmoedigen te offeren aan de goden.

Verder is het leven weinig verfijnd wat betreft omgangsvormen. Vooral vrouwen worden beschouwd als wezens die je kunt nemen wanneer het uitkomt, schaken komt ook voor en uithuwelijken is de normaalste zaak van de wereld. De kinderen van Leda en Tyndareus hebben een hechte band, vooral Helena en Klytaimnestra zijn close. Hun dialogen en ontboezemingen geven een beeld over hun toekomstverwachtingen en hoe die te verwezenlijken. Vele dramatische gebeurtenissen die we kennen lopen als een rode draad door de roman. Van Helena weten we dat Zeus de vader is, zelf weet ze dat heel lang niet en dit verklaart de moeizame verhouding die ze met haar vader heeft. In het algemeen zijn ouder-kind relaties een thema, net als man-vrouw en vrouw-vrouw.

In de aanloop naar de Trojaanse oorlog komt Odysseus in beeld, zijn talenten komen goed van pas in diverse precaire situaties, hij is listig en niet altijd even geliefd. Naast alle narigheid die Klytaimnestra meemaakte toen Agamemnon en Menelaos in Sparta verschenen, is het absolute dieptepunt de dood van Iphigeneia, oudste dochter van Klytaimnestra en Agamemnon. Vanaf dat moment ontrolt zich een bloedstollende ontknoping.

Het verhaal kennen we, maar door de gebeurtenissen te ontvouwen met alle betrokkenen in hun eigen rol en de sterke persoonlijkheid van Klytaimnestra is het meer dan een passage in de mythologie, het wordt een gepassioneerde reactie. Ogenschijnlijk eindigt het boek rustig, maar nieuwe drama’s liggen op de loer, niet iedereen is tevreden met de afloop.

De lijst met Griekse termen en de stamboom van de twee belangrijkste families zijn een handige hulp. Een kaartje met de genoemde plaatsen en gebieden zou ook een fijne aanvulling geweest zijn.

Geef ons meer verhalen, ze zijn ondanks hun leeftijd zo tijdloos en menselijk.