Dubbelportret met onpeilbare diepte

Susan Sellers schreef een roman met Vanessa en Virginia in het middelpunt. Het bijzondere is dat we Virginia leren kennen vanuit het perspectief van Vanessa, zij is het die het verhaal vertelt. Het resultaat is dat beide zusters onder het vergrootglas komen te liggen en hun relatie in het bijzonder. De verschillen zijn opvallend, maar op veel dieper niveau laten ze overeenkomsten zien.

Wie bekend is met het oeuvre van Virginia Woolf zal regelmatig opveren tijdens het lezen van deze roman. Behalve herinneringen aan het samengestelde gezin waarin de zussen opgroeien, zijn situaties uit boeken van Virginia te herkennen. Heel mooi is te lezen hoezeer 'Naar de vuurtoren' doordrenkt is van schetsen uit de werkelijkheid. Ook Vanessa speelt hierin een rol. Vanessa Bell is schilderes, beide zussen zijn begaafd met een artistiek talent, hierin vinden ze elkaar niet altijd. Er is sprake van rivaliteit en gevoelens van minderwaardigheid ten opzichte van de ander.

Een citaat ter illustratie van de schrijfstijl staat in de passage waarin Vanessa de vinger legt op het schrijverschap van haar zus in 'Naar de vuurtoren'

'De structuur, waarin je de tijd oprekte en terug liet veren om te laten zien wat de gevolgen ervan waren in plaats van hem maar te laten voortkabbelen, was zo gewaagd dat je nieuwe mogelijkheden had geschapen voor jouw kunstvorm.' (blz. 96)

Natuurlijk is er veel aandacht voor de leden van de Bloomsburygroep, hun manier van leven in het artistieke milieu wordt met verve beschreven. Bekende namen passeren de revue en hun feesten, veelal verkleed, spreken tot de verbeelding. Clive Bell is als echtgenoot van Vanessa een schakel in het geheel. Vanessa en hij krijgen twee kinderen, waarvan Julian (vernoemd naar de overleden broer van Vanessa en Virginia) een onuitwisbare indruk zal nalaten op zijn moeder wanneer hij een politieke keuze maakt.

Dat extase en depressie elkaar in hoog tempo kunnen afwisselen maakt dit boek duidelijk. De innerlijke monologen van Vanessa en de gesprekken met haar zus zijn openhartig en laten de onzekerheid zien die beiden ervaren. Besluiteloosheid, de vrees geen succes te krijgen met hun werk, de omgang met vrienden en hun gedeelde jeugdherinneringen zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Soms wordt er te weinig gesproken, waardoor diepe genegenheid die de zussen voor elkaar voelen, plaats maakt voor onbegrip. Virginia, het slimme vaderskind, en Vanessa, de oudere, jaloerse, die zich achtergesteld voelt bij haar zusje.

Leonard Woolf wordt treffend getypeerd als liefdevolle echtgenoot, samen beginnen ze een uitgeverij. Het proces van schrijven en uitgeven lijkt succesvol te verlopen. Helaas weten we welk noodlot te wachten staat. Virginia’s geestesgesteldheid maakt het leven ondraaglijk en de tijd, WO2 is begonnen, helpt ook niet mee. Leonard is Joods.

Al met al komt in dit boek erg veel samen, de artisticiteit, het bohemien leven rondom de Bloomsburygroep, familierelaties, politiek en de onmacht te kunnen leven in een lichaam waarin de zieke geest regeert. De auteur heeft zich grondig verdiept in het leven van de zussen. Het is een prestatie van formaat dat Susan Sellers zo in de huid van Vanessa weet te kruipen dat je vergeet dat het fictie is.