Angstaanjagend goed verhaal dat nog lang in mijn geheugen zal rondwaren

Bam. Ik was even sprakeloos toen ik de laatste pagina van dit beklemmende boek omsloeg. In 'De geheugenpolitie' schetst de Japanse schrijfster Yoko Ogawa een ontluisterende samenleving, waar stelselmatig dingen verdwijnen. Aanvankelijk quasi achteloos, zoals een lint, een bel of een postzegel, maar stelselmatig steeds ingrijpender: vogels worden gewist, bloemen zijn er plots niet meer, romans worden geschrapt. Iedere uitwissing is niet enkel fysiek, maar ook mentaal: het verdwenen voorwerp wordt ook uit het geheugen van de mensen gehaald, en de geheugenpolitie ziet er streng op toe dat dit contentieus gebeurt. Ieder nisje van het geheugen wordt schoongeveegd, en, zoals een personage ergens treffend verwoordt: 'Dit is de bodem van het moeras in je geest. Het is de laatste bestemming van je herinneringen.'

Maar soms blijven er snippers plakken in dat geheugen, en bij sommige mensen mislukt het wissen van het geheugen grandioos. Zij worden simpelweg verwijderd uit de samenleving.

Ons hoofdpersonage is een jonge schrijfster, die op een bepaald moment besluit een vluchtplaats te creëren voor haar redacteur, een zekere R., die één van die verschoppelingen is wiens geheugen intact blijft. Deze stille daad van verzet is gevaarlijk, maar onder zijn impuls schrijft ze toch haar roman af: een aangrijpend verhaal over een typiste die haar stem verliest. Maar hoe lang zullen de wissingen nog doorgaan? De angst om volledig te verdwijnen is prangend...

Een label plakken op dit boek is moeilijk: is het een dystopie en schetst het een angstaanjagend toekomstbeeld? Gaat het over de kracht van verhalen, die dictatoriale regimes trotseren? Gaat het over hoe wij omgaan met andersdenkenden? Gaat het over ons stilzwijgend aanvaarden van wantoestanden? Gaat het over dementie en het verlies van wat je dierbaar is?
Alles is mogelijk: feit is dat de vertelstem verfrissend is, de vertelkunst verbazingwekkend en het verhaal verbluffend goed. Eentje dat nog lang in mijn geheugen zal rondwaren.