Alles over het fenomeen

Auke Kok spaart Cruijff niet in deze omvangrijke biografie. Natuurlijk gaar het over voetbal, over zijn nederige start als ballenjongen, over onwaarschijnlijke doelpunten en ongelofelijke successen met Ajax, Barcelona en zo meer. Maar het gaat ook over Johan als zakenman, die al snel in de gaten had dat hij heel veel geld waard was voor de club en daar zijn deel van wilde. En over het egoïsme van de topvoetballer, die de schijn van de Amsterdamse volksjongen maar al te graag ophield en tegelijk bakken geld uitgaf. En over de keerzijde van de roem: de druk op de nerveuze Betondorper, de voortdurende aanslag op zijn lichaam door schoffelende tegenstanders, de eeuwige hoofdpijn, de mislukkingen met schoenenwinkels, de twijfelachige deals, zoals die voor een sigarettenmerk (tot op hoge leeftijd was Cruijff kettingroker - ondenkbaar nu).
Ook zijn omgeving ontkomt niet aan een negatief oordeel. De opportunistische voorzitter die een zus in het kamp verloor maar toch geld aanneemt van aannemers die in de oorlog 'fout' waren, de verwende Danny ... en Cor Coster natuurlijk, de gehaaide schoonvader die volgens sommigen Cruijff exploiteerde. Nog vele 'handige' patsers zouden volgen...
De goede research en de kritische blik maken het boek wel interessanter. Het gaat niet alleen over de held, het gaat over een revolutie in het voetbal (full-time profs bestonden in Nederland nog maar 10 jaar toen Cruijff dat op 17-jarige leeftijd als jongste ooit werd).