Een handboek voor de serie- en literatuurfanaat

De favoriete Amerikaanse series van Mark Cloostermans, literair criticus voor onder meer De Standaard, worden in verband gebracht met literatuur in dit compacte rode boekje uitgegeven door uitgeverij Van Oorschot. In de teaser wordt uitgelegd hoe de hoofdstukken zijn opgedeeld en waarom er voor bepaalde series is gekozen boven andere. Zo belooft Cloostermans alleen Amerikaanse series te behandelen en is er variatie tussen mainstream series en de meer prestigieuzere series. In totaal worden er vijftien series besproken die allemaal gelinkt kunnen worden aan een of meerdere literaire werken uit de hele wereld. Op het einde volgt nog een kort essay over wat goede literatuur is.  

Televisie series hebben de laatste jaren een enorme inhaalslag gemaakt. Tegenwoordig hebben ze een budget waar een Hollywood productie nog U tegen zou zeggen (Game of Thrones) en ze nemen risico’s door nieuwe richtingen op te gaan en te experimenteren met onconventionele technieken en verhalen die voorheen nog niet zijn gebruikt (Westworld, maar ook het veel eerdere Twin Peaks). Cloostermans is deze ontwikkeling ook opgevallen en is dieper in de achtergronden van de series en de motivaties van de makers gedoken. Door middel van quotes en anekdotes onderbouwt de schrijver de verbanden die hij legt met klassieke wereldliteratuur. De titel doet misschien vermoeden dat er ook veel met spoilers wordt geslingerd in dit boek, maar grotendeels draait het niet zozeer om die verrassende plotwendingen maar om de bron ervan. Cloostermans schreef dit boek niet om je te spoilen, zegt hij zelf, maar soms is het nodig om de beweerde connectie te onderbouwen. Hij schreef het boek wel om zijn nieuw vergaarde liefde voor televisie series te combineren met zijn passie voor wereldliteratuur.  

'Romans zijn geen opiniestukken. Het zijn ontmoetingen met mensen. Weliswaar toont de tv zich beter in het vertellen van verhalen, televisiefictie is altijd groepswerk en zal nooit voelen als een ontmoeting met de persoonlijke denkwereld van één kunstenaar. In een boek is die persoonlijkheid overal.' 

Achter elke grote serie schuilt een groot literair werk. Althans, Cloostermans doet dat vermoeden door zijn interessante redeneringen en gedachten. Soms is de connectie tussen een literair werk dat de schrijver noemt en een serie zo groot dat het bijna plagiaat genoemd kan worden, aldus de schrijver. Andere keren is het verband minder goed te zien, maar zorgen de suggereerde literaire werken er wel voor dat je de onderliggende betekenissen in series leert herkennen door middel van voorbeelden en quotes uit de tv-series.  

Cloostermans pakt je bij de hand en neemt je mee langs filosofische, psychologische en politieke onderwerpen en wijst aan in welke aflevering en in welke quote je ze terug kan vinden in de serie. Kennis vooraf is niet nodig en alles wordt zo simpel mogelijk verwoord, maar af en toe gaat de schrijver te diep op een bepaald onderwerp in en raak je de draad even kwijt. Soms zijn er ook gewoon series of onderwerpen die de lezer minder zal aanspreken, maar zelfs dan moet toegegeven worden dat Cloostermans duidelijk wel zijn huiswerk heeft gedaan.  

'We worden [in ons leven] allemaal karikaturen van onszelf, zoals personages in een serie die te vaak hernieuwd is. We herkauwen onze hoogtepunten uit het verleden en denken aan de levenslessen die we leerden, zonder ooit echt ons gedrag navenant te wijzigen. En ten slotte trekt iemand de stekker eruit.'

 
Het boek nodigt je uit om naast het kijken van series ook een boek op te pakken en je te verdiepen in een thema dat je (onbewust) aansprak in een serie. Andersom is het ook waar dat je na het lezen van een boek van Shirley Jackson wellicht zin hebt om Twin Peaks van de al even eigenzinnige David Lynch te bekijken en analyseren.

Spoiler is een toegankelijk, persoonlijk geschreven boek en zit vol met analyses en theorieën die de lezer soms meer of minder zullen aanspreken dan andere, maar genoeg vermaken om door te willen blijven lezen.