Wonderbaarlijk debuut

Als Cora op zeer jonge leeftijd met de invloedrijke Michael Seaborne trouwt, lijkt haar kostje gekocht. Verliefd is ze, ze wordt aanbeden. Dat is echter van korte duur. Nadat zoon Francis wordt geboren, ontpopt Seaborne zich tot een sadistisch monster. Zoon Francis blijkt meer een voorwerp dan een wezen dat tot genegenheid in staat is. Gelukkig (…) overlijdt Seaborne op zeker moment. Cora blijft achter met haar twaalfjarige zoon. Luke Garrett, de arts die hen de laatste dagen heeft bijgestaan, wordt een dierbare vriend.
Het is 1893. Charles Darwin’s theorieën intrigeren Cora. Als zij de theorie van ene Mary Anning leest, dat sommige uitgestorven dieren toch nog op enkele plaatsen zouden voorkomen, verhuist Cora naar Essex, waar zich een prehistorisch monster schijnt te bevinden. De weduwe ontpopt zich tot archeologe. In het plaatsje Aldwinter ontmoet zij dominee William Ransome. De twee zijn intellectueel gezien elkaars gelijken, alleen vormt het geloof regelmatig een barrière. De aantrekkingskracht tussen beiden is groot. Will is echter getrouwd met de mooie Stella, een vrouw die door allen bemind wordt. Zo ook door Cora. Maar Stella is ziek, ernstig ziek. En ondertussen is er nog iets tussen Luke en Cora. Of niet…?
Samen met Cora is haar goede vriendin Martha naar Aldwinter getrokken. Martha is het kindermeisje van Francis en een socialiste in hart en nieren. Ze weet de beste vriend van Luke Garrett, Spencer, te overtuigen van het belang van betere huisvesting voor de armen. Spencer is puissant rijk en verliefd op Martha, dat intelligente meisje uit een Londense sloppenwijk. Dit gebeuren is eigenlijk een deel van het verhaal dat er niet zo toe doet, maar wat prettig leest en de sfeer versterkt. Bovendien toont het de sfeer van een klassenmaatschappij, van huisjesmelkers, van een wereld van rijke uitbuiters die minderwelgestelden het vlees over de oren trekken. In die zin hebben we niets geleerd.
De bevolking van Aldwinter wordt beheerst door de vrees voor het monster van Blackwater, de rivier die aldaar de zee in stroomt. Alle ongelukken en onverklaarbare verschijnselen worden toegeschreven aan 'The Problem', het monster. Op zeker moment lijkt het mysterie opgelost als het monster een enorme vis blijkt te zijn. Of een verdwenen sloep die pokdalig weer aanspoelt na jaren te zijn verdwenen. Maar toch… Waarom verdwijnt Naomi Banks, het vriendinnetje van Joanna Ransome? Waarom wordt de sloeber Cracknell dood in de branding gevonden?
De eerste honderd pagina’s van dit boek had ik zo mijn twijfels, maar wat ben ik blij dat ik heb doorgezet. Het monster van Essex is prachtige literatuur. Het is nauwelijks te geloven dat dit een debuut betreft, want deze roman zal ooit in een canon worden bijgeschreven.