Het ouderlijk huis

‘Jaren geleden had Rozane de deur van het ouderlijke huis voorgoed achter zich dichtgetrokken, maar plots wordt ze opnieuw geconfronteerd met haar moeder én met een pijnlijk verleden. Rozane twijfelt: zal ze zich verzoenen of zal ze wraak nemen?’
Deze verhullende flaptekst laat – geheel volgens de bedoeling - enkele vragen onbeantwoord. Waarom gaat Rozane thuis weg? Hoe komt ze terug in contact met haar moeder? Wat maakt haar verleden zo pijnlijk?

In Het ouderlijke Huisgeeft Rita Vrancken de antwoorden op deze vragen langzaam prijs. Vranckens taalgebruik is rechttoe rechtaan zodat Rozanes verbittering doorklinkt. Ze heeft dan ook geen fraaie jeugd gehad bij het ogenschijnlijk keurige stel dat haar ouders vormden.
De problematiek die Vrancken in Het ouderlijke Huisbeschrijft (alcoholmisbruik, overspel, agressie, huiselijke spanningen … ) is helaas niet onalledaags. Het verstikkende milieu waarin Rozane en haar broertje Arthur opgroeien, zal voor velen herkenbaar zijn.

In korte stukjes (soms niet meer dan een paragraaf) laat Vrancken Rozane associatief op verhaal komen. De vertelde tijd omvat iets meer dan de 24 uur waarin Rozane haar moeder ‘bijstaat’ bij een beroerte. Haar wraak voor wat haar moeder haar in haar jeugd heeft aangedaan bestaat tijdens dit etmaal eigenlijk uit … niets doen. Als verpleegster weet Rozane perfect welke handelingen ze achterwege kan laten om de crisis –mét blijvende schade- te laten voorbijgaan. Rozane neemt de gelegenheid te baat om af te rekenen met haar moeder en, na negentien jaar, hààr waarheid op tafel te leggen. Handig, nu haar moeder door de aanval van haar spraak beroofd is. De beerput gaat open en het stinkt.
Toch is het niet allemaal kommer en kwel in Het ouderlijk Huis. Zo denkt Rozane met liefde terug aan haar overleden opa die haar de warmte en structuur gaf die ze thuis moest ontberen. Dan is er nog haar broertje Arthur om wie ze zich bekommerde en Martijn, de jongen op wie ze verliefd was. Ook het verrassende einde zorgt voor een zilveren randje rond de donkere wolk van Rozanes bestaan.

Rita Vranckens taalgebruik is heel vlot, maar in de context van het verhaal té gepolijst, té bedacht. Vrancken strooit kwistig met tekenende woorden en uitdrukkingen wat op zich blijk geeft van een rijk taalpalet, maar dit doet jammer genoeg afbreuk aan het verhaal dat daardoor onecht en gekunsteld overkomt.
De plot van Het ouderlijk Huisis knap opgebouwd en klopt als een bus, maar de verhaallijn valt me iets te mager uit. Verder mis ik zinnen, uitspraken, gedachten die aanzetten tot nadenken, enige diepgang tout court. Ook de personages zijn psychologisch maar matig uitgediept. Een vergelijking met Zomerhuisvan Vigdis Hjorth (uitgeverij Ambos/Athos, 2018) dringt zich op omwille van het gemeenschappelijke thema. In Zomerhuisgaat Hjorth dieper in op de mentale gevolgen van een breuk met de ouders, terwijl Vrancken vooral terugblikt op de feiten, zonder al te diep in te gaan op de psychologische gevolgen voor de protagonist. Hjorths schrijfstijl is veel minder prozaïsch dan die van Rita Vrancken, maar toch komt het verhaal psychologisch sterker binnen.
Kortom, Het ouderlijke Huisis een knap opgebouwde roman en leest vlot, maar jammer genoeg mist het wat ziel.