Thriller met twee gezichten

Hoewel hij met zijn werk als marketeer bezig had moeten zijn, schreef de Australische auteur Max Barry stiekem aan Syrup, zijn debuutroman, overigens geschreven onder de naam Maxx Barry. Een daverend succes was dit nog niet, maar de opvolger Logoland (Jennifer Government), was dat wel. De gratis online game NationStates is op dit boek gebaseerd. Het in 2013 verschenen Lexicon, in Nederland werd het in april 2014 uitgegeven, is een thriller en vooralsnog het laatste boek dat hij geschreven heeft. Het werd door Time Magazine uitgeroepen tot een van de beste tien boeken van het jaar 2013.

Op de luchthaven van Chicago wordt Wil Parke door een aantal mannen overmeesterd en moet hij vijf bijzondere vragen beantwoorden. Er wordt hem ook verteld dat hij immuun is en dat hij de sleutel is in een voor hem onbekende geheime strijd. In San Francisco wordt het op straat levende meisje Emily Ruff geronseld om naar een exclusieve school te komen waar lesgegeven wordt in overtuigingskracht. De woorden die ze er leert fungeren als wapens en de beste leerlingen worden tewerkgesteld bij een duistere onderneming. Emily is een van de besten, maar maakt de fout om verliefd te worden.

Merkwaardig. Iets anders kan er over het eerste hoofdstuk van Lexicon niet gezegd worden. Want is het een droom van Wil of is het toch iets dat zich in zijn leven afspeelt. Twee vragen waar de lezer in het begin mee komt te zitten. Maar hoe vreemd, en ook wel bijzonder, dit is, het zorgt er wel voor dat je nieuwsgierig wordt. Dat blijft, want het vervolg geeft soms een ander licht op een situatie, je blijft je wel afvragen wat waar is en wat niet. Niet alleen de verhaallijn met Wil roept dit op, maar de tweede, met Emily Ruff, doet er niet voor onder, ondanks dat daar wel wat meer structuur en herkenbaarheid in zit. Beide verhalen doen op momenten erg vreemd aan. Desondanks intrigeren ze wel en verveelt het de lezer niet.

Dat komt overigens ook door de schijfstijl van de auteur. Het verhaal speelt zich in een vrij hoog tempo af en de dialogen zijn natuurgetrouw en daardoor is het voor een groot deel erg toegankelijk. Aan de andere kant zijn er ook voldoende frasen die moeilijk te bevatten zijn. Want hoe kun je verklaren dat mensen bizarre opdrachten gaan uitvoeren door alleen maar het aanhoren van een aantal woorden, als ware het een toverspreuk. Goed, het draait dan vooral om het overtuigen, dat is in principe een goed en interessant gegeven, maar het jasje waarin het verpakt is, is nogal onwerkelijk. Lexicon heeft daardoor behalve thrillereigenschappen ook wel wat weg van een sciencefictionboek.

Barry heeft ervoor gekozen om hoofdstukken zo nu en dan af te wisselen met e-mails, korte nieuwsberichten of andersoortige tekst. Een aantal daarvan werkt verhelderend, maar er zijn er ook die niet ter zake lijken te doen. De toegevoegde waarde daarvan is dus onbegrijpelijk. Jammer is dat niet verder verklaard wordt waarom personages de naam van een overleden dichter hebben gekregen en wat hun doel met de woorden is. Dat geeft de lezer na afloop een ietwat katterig gevoel. Toch is Lexicon daarmee geen vervelende thriller geworden. Het heeft twee gezichten, het ene is interessant en boeiend, het andere merkwaardig en bijzonder.