Dit boek hield me vast in zijn vreselijke en mooie klauwen

Dit boek hield me vast met zijn vreselijke en mooie klauwen.

Helen Macdonalds vader sterft en ze is intens verdrietig. Haar vader was een bekend fotograaf en als kind ging ze vaak met hem mee op trektochten en zo ontstond haar obsessie voor vogels en in het bijzonder roofvogels.

In de zomer van 1979 is ze een meisje van acht en staat ze in een boekhandel. Ze moest en zou het boek hebben The Goshawk van T.H. White omdat er een havik op stond.

Omdat ik niet vertrouwd ben met de Engelse literatuur wilde ik meer weten over die schrijver. Hij leefde van 1906 tot 1964 en werd beroemd met zijn roman over koning Arthur en de ridders van de Ronde Tafel, The one en Future King (1958). Dit was op zijn beurt de inspiratie voor de musical en de film Camelot. Het Witte Huis werd ten tijde van Kennedy 'Camelot' genoemd, dat komt dus van White; Jacky Kennedy citeerde na de moord op haar echtgenoot regels uit de musical zoals te zien is in de film Jackie van 2016 met Natalie Portman als Jacky Kennedy.


Als kind had ik ook met plezier een boek over Koning Arthur en de ridders van de tafelronde gelezen.

Voor J.K Rowling, auteur van de Harry Potterboeken, was Whites oeuvre een belangrijke inspiratiebron. De jonge Arthur noemt zij zelfs 'de spirituele voorvader van Harry'.

Bron: https://nl.wikipedia.org/wiki/T.H._White

The Goshawk week af. Het klonk helemaal niet zoals haar andere valkenierboeken. Het was totaal anders. Het was een boek over valkerij van een man die er niets van af leek te weten.

Hij sprak over de vogel als over een monster en treinde hem verkeerd. Pijnlijk nauwkeurig beschrijft hij de mentale strijd die hij voert met zijn roofvogel Gos. Het is eigenlijk een dagboek waarin een man een tot mislukken gedoemde queeste verslaat: hij is vergeefs op zoek naar een verleden waarin mens en dier nog één waren.

Later begreep haar oudere ik waarom mensen het als een meesterwerk beschouwden.

'Want White maakte de valkerij tot een metafysische strijd. Net als Moby-Dick en De oude man en de zee was The Goshawk een literaire confrontatie tussen mens en dier die teruggreep op de puriteinse traditie van de spirituele krachtmeting: verlossing als inzet van een strijd met God.'

Ze vond dat het eerder van moed dan van domheid getuigde dat White erkende geen verstand te hebben van het treinen van haviken en hij wordt Helens grote voorbeeld en het hele boek De H is van havik staat vol - soms tot vervelens toe - met passages uit het boek van Terrence White over hoe hij zijn havik treinde.

'Het boek dat je leest is een verhaal over mij. Het is geen biografie over Terence Hanbury White. Maar White maakt hoe dan ook deel uit van mijn verhaal. Ik moet over hem schrijven omdat ik niet om hem heen kan.'

Omdat ik het boek niet ken, staat De havik van T.H. White op mijn (lange) 'te lezen'-lijstje. Achteraf denk ik: 'Beter had ik dat boek vooraf gelezen'.

In het boek kom je veel te weten over het persoonlijke leven van de zwaar getroebleerde man die de schrijver Terrence White was.
Het boek is in het ik-perspectief geschreven. Ze richt zich rechtstreeks tot de lezer.

'Heb je ooit in je achtertuin een havik een vogel zien verschalken? Ik niet maar ik weet dat het gebeurt. Ik heb sporen gevonden...
Maar jij misschien wel: misschien keek jij wel uit je raam en zag je op je gazon een duif, merel... '

Zo wordt de lezer rechtstreeks aangesproken.

Ze woont en werkt in Cambridge aan de universiteit en drie kwartier ten noordoosten van Cambridge liggen de Brecklands, een landschap waaraan ze verknocht is geraakt. Ze gaat er graag naartoe om haviken te zien.

'Op zoek gaan naar haviken is alsof je op zoek bent naar verlossing: die komt, al is het niet vaak, en je kunt niet zeggen waar of wanneer.'

En zo zijn de wandeltochten op het Engelse platteland als een queeste voor haar, een zoektocht naar iets groters, naar verlossing, naar heling voor verdriet en rouw door het verlies van haar vader.

In het boek worden het pastorale landschap, de geschiedenis ervan, de natuur en de haviken prachtig beschreven. Het is als een biologieles die nooit verveeld.
Korte tijd later belt haar moeder op om te vertellen dat haar vader dood was. Ze is intens verdrietig en na de begrafenis van haar vader slaapt ze niet en rijdt alleen maar rond.

'Rond die tijd begon er een soort gekte in te sluipen. Als ik erop terugkijk denk ik dat ik nooit echt gek ben geweest. Eerder noordnoordwestelijk gek, zou Hamlet zeggen. Net als hij zag ik al die tijd het verschil tussen een havik en een handzaag, maar soms vond ik dat ze wel erg veel op elkaar leken... Mijn soort gekte was anders. Die was kalm en gevaarlijk. Ze was erop gericht me bij zinnen te houden. Mijn verstand deed zijn best de afgrond te overbruggen, een nieuwe, leefbare wereld te scheppen. Het probleem was dat het niets had om mee te werken. Ik had geen partner, geen kinderen, geen thuis en ook geen baan van negen tot vijf. Dus pakte het wat het pakken kon...
Er begonnen me vreemde verbanden tussen dingen op te vallen.'

Ze droomt heel vaak over roofvogels, aldoor droomt ze over roofvogels. Ze droomt eigenlijk alleen maar over één soort roofvogels: haviken.

'Die droom keerde telkens terug. Voortaan kon ik niet meer om de havik heen.'
Er zou een havik komen.

Ze begint opnieuw het boek van White te lezen.

'Terwijl ik verder las besefte ik met een schok waarom ik het boek wekenlang had gemeden. Ik wist dat ik onder meer boos was omdat ik voor het eerst besefte dat ik niet alleen om persoonlijke redenen een havik wilde africhten. Ergens wilde ik het ook namens mijn vader.'

Vier maanden na het overlijden van haar vader, wil ze een havik africhten als heling voor haar rouwende zelf.
Zelf schrijft ze:

'Ik zou willen zijn zoals de havik, vrij van verdriet en ongevoelig voor het leed dat mensen treft'.

Het boek bevat veel technische kennis, vakjargon zoals parsel, treinen, zeeg maken en details over het treinen van haar havik Mabel. Voor mij was dat totaal onbekend terrein en ik vond het interessant om daar meer over te lezen.

Eigenlijk gaat het boek over drie thema's: de onverwachte dood van haar vader, het treinen van haar havik Mabel waarmee ze start als een vorm van rouwverwerking en het boek The Goshawk van Terrence White.

Het is een prachtig boek, over liefde voor de natuur, voor de schoonheid ervan en verbondenheid ermee, de kracht in de natuur, de woeste natuur en ook over rouwen en verdriet, pijn en lijden in het leven en interessante psychologische inzichten.

Het boek is ook heel literair geschreven. Zowel de inhoud als de schrijfstijl maken het boek de moeite waard om te lezen.