Originele invalshoek

We maken kennis met twee families in de polder. Het gezin Zuijderwijk bestaat uit vader Mart, moeder Jannie, zoon Niek en dochter José. Alleen laatstgenoemde is niet werkzaam in het familiebedrijf: een paprikakwekerij. José werkt als begeleidster op een woongroep, iets wat haar heel goed ligt. Het gezin leeft in harmonie, werkt hard en is goed voor de medemens. De enige smet op hun leven is eigenlijk dat er sprake is van een familiebreuk met de broer van Jannie die, samen met zijn gezin, tevens ook hun buurman is. De ruzie heeft te maken met de ouderlijke erfenis en de keuze van Jannie voor Mart destijds.
Broer Bram de Jongh en zijn vrouw Ria zijn hardvochtig en niet echt een warm stel. Samen met hun zoon Jan zijn ze vooral bezig met dingen die zijn gebeurd en niet met de leuke kanten van het leven. Ze hebben een heel andere start gehad dan hun buren waardoor ze overlopen van wrok en jaloezie.
In de tuinbouw wordt veel gebruik gemaakt van werknemers uit Polen. Ver van huis proberen zij geld te verdienen zodat de thuisblijvers het wat beter hebben en dat zij, met geld dat ze in Nederland verdienen, een eigen bedrijfje kunnen opstarten in Polen. Hoe dan ook biedt werken in de kassen mogelijkheden voor een betere toekomst. De omstandigheden om in Nederland te werken zijn niet altijd optimaal en het gemis naar huis is bij sommigen groot.

Jerzy is een van de jonge Polen die werkzaam is in de kassen maar hij heeft het niet naar zijn zin. Vanwege de goede verdiensten, volgens Poolse maatstaven dan toch, houdt hij vol. Thuis zijn de vooruitzichten voor hem op zich best rooskleurig omdat hij daar wel mogelijkheden heeft, maar hij is nu in Nederland met een reden. Zijn ouders hebben het echter wel zwaar te verduren sinds de vader van Jerzy door een ongeval niet meer kan werken en het er daardoor financieel stukken minder florissant uitziet. Wanneer Jerzy kennismaakt met José ziet hij mogelijkheden om zijn doel te verwezenlijken.
De jaloezie bij familie De Jongh wordt extra aangewakkerd wanneer José een mooie auto krijgt van haar ouders en de discussie over vroeger weer de kop opsteekt. Jerzy heeft op een aparte manier belangstelling voor de auto, het is dan ook een uniek model. José vraagt zich af of hij meer interesse heeft voor de wagen dan voor haar. Op een avond gebeurt er iets vreselijks met Mart en daarbij wordt de auto van José wordt gestolen. Ineens wordt alles anders. Niets lijkt meer wat het is en iedereen is ineens verdacht. Maar of dat nu wel zo eerlijk is en het de waarheid benaderd valt nog te bezien.

“4008” is het zesde boek van schrijversechtpaar Jan en Rachel van der Lee en gaat net als o.a. ‘Ruw verstoord’ en ‘Gestrand in Rana’ over pure menselijke emoties, dagelijkse beslommeringen en maatschappelijke issues. Dit keer hebben de auteurs de vooroordelen t.a.v. de Poolse arbeiders in de tuinderijen op de kaart gezet, de omstandigheden waarin zij verblijven en de omgangsvormen die niet altijd positief zijn naar deze werkende gasten in ons land. Dat soort kenmerkende zaken gaat dit echtpaar niet uit de weg en dat siert hen. Daarmee belichten ze de ogenschijnlijke onzichtbare problemen in onze dagelijks leventje, die de meesten overigens vaak ook liever vergeten.

De personages en situaties zijn menselijk en herkenbaar. In combinatie met de schrijfstijl van Jara Lee maakt dat een geheel eigen, en herkenbaar, concept. Ook in dit boek komt dat goed naar voren. Het leest lekker vlot en de gekozen verhaallijn spreekt aan. Toch had er meer ingezeten. Jerzy is een interessant persoon in een situatie die voor ons niet alledaags is. Het zou van absolute meerwaarde zijn geweest om hem meer ruimte te geven. Doordat er wat aan kracht en inhoud ontbreekt is de rode draad van het verhaal iets aan de magere kant. Daarbij is de impact daarvan niet volledig benut, en dat is jammer. Er had echt meer ingezeten en het verleden heeft laten zien dat deze auteurs dat ook in zich hebben. Het feit dat er sprake was van diverse –terugkerende- persoonsverwisselingen en regelmatige (taal)fouten, heeft niet in het voordeel gewerkt voor dit verhaal. Dat haalt je als lezer uit het boek, dat zorgt ervoor dat je je irriteert en daardoor krijg je moeilijker binding met het verhaal en/of de personages.

Ondanks deze kanttekeningen is dit zeer zeker een aardig boek geworden dat vlot leest en voor een paar uur aangenaam leesplezier zorgt. Vooral de menselijke aspecten waarin het kleine ineens groter wordt, maakt dat de boeken van Jara Lee lekker lezen en telkens weer zorgen voor een fijne leeservaring. Ook al is dit boek minder sterk dan bv ‘Ruw verstoord’, toch verdient dit verhaal het om gelezen te worden. Echter zijn de kritische punten dusdanig dat deze wel van invloed zijn op de totale waardering.