Hyper en overtuigend

Paul is van de structuur. Paul wil alles op orde én volgens een bepaalde volgorde hebben. Hij kan er niets aan doen. Paul is autistisch en zijn ‘tics’ zijn daaraan verwant. Hij weet heel goed dat hij ‘anders’ is maar ja, hij moet het er wel mee doen en zijn omgeving ook. Elke dag is een uitdaging want het is maar te hopen dat er nergens de klad inkomt en dat alles volgens schema, vooral dat van hem, verloopt. Maar in een woonomgeving waarin meerdere personen met zogenaamde gebruiksaanwijzingen wonen is het niet altijd even gemakkelijk.


Situaties waar iemand anders zo aan voorbij zou gaan worden voor en door Paul bij vlagen gigantisch uitvergroot. Paul ziet dingen nu eenmaal anders. Hij ziet heel goed wat anderen doen en beseft daarbij ook dat zij niet altijd alles even rationeel benaderen, al heeft Paul daar andere grove bewoordingen voor. Lees mee en ervaar een dag uit het leven van Paul, Pauwl voor intimi.

Alsof je in het brein van Paul zit ga je meteen in fullspeed modus, een achtbaan op hol. Vanaf het moment dat hij zijn ogen opent in de vroege morgen, eigenlijk al net daarvoor, gaat hij in de hoogste versnelling. Maar Paul is allesbehalve klakkeloos of nonchalant. Nee, alles wat hij doet en meemaakt hangt af van gewoontes en structuur, zijn structuur. Zijn eigenaardigheden, zijn gedrag, zijn manier van leven mogen voor Paul zelf dan heel ‘normaal’ zijn maar die ervaring
deel je tijdens het lezen niet. Zeer overtuigend word je het verhaal ingetrokken en je betrapt je geregeld erop dat het lezen bijzonder intensief is. Korte snelle hoofdstukken, allemaal duidelijk aangeduid en verklaarbaar in het stuk dat volgt, leggen het leestempo hoog. Zo intens Paul soms lijkt als persoon zo ervaar je het lezen ook en dat is zeer zeker niet negatief bedoeld. Het doet daardoor erg authentiek aan, levensecht. En dusdanig vermoeiend dat het zelfs met vlagen juist daardoor ook grappig wordt.

De auteur heeft dit verhaal geschreven, op basis van eigen ervaringen met zijn eigen zoon, en je hiermee een kijkje gegeven in het leven van een autistische man. Niet zomaar een man, nee je hebt te maken met Paul. Woonachtig in De Driemaster, een gezinsvervangend tehuis, weet hij verdraaid goed wat de regels zijn en wat er van hem wordt verwacht. Toch nemen zijn tics het geregeld over van zijn rationeel verstand. De ene keer komt dat bijzonder grappig over (mag je eigenlijk lachen om een autistisch persoon??) en de andere keer legt het de vinger precies op de zere plek en overspoelt je het gevoel van, ja toch wel, medelijden. De auteur weet het haast vrolijk te brengen terwijl dat leven natuurlijk best zwaar is. Paul gaat zelf ook gebukt onder zijn eigen gebruiksaanwijzingen maar is zich helemaal niet bewust van het komische effect daarvan. De scène waarin hij aan het werk moet maar ook naar het toilet, staat al snel in je geheugen gegrift. Dat zie je zo voor je en dat werkt meteen op je lachspieren!

In een, meer dan, vlotte schrijfstijl maakt dit betrekkelijk dunne boek een enorme indruk. Doordat het bijzonder beeldend is geschreven met een meer dan aansprekend personage en zijn niet alledaagse leven, hoef je alleen maar je ogen te sluiten om het echt voor je te zien. Natuurlijk is dit verhaal er eentje met een maatschappelijke boodschap. En die, wellicht onbedoelde, boodschap komt zeker over en zet je aan het denken. We staan zo snel klaar met ons oordeel over anderen, vinden ‘anders’ al snel ongemakkelijk en gaan het liever uit de weg. Het hebben van een mening of het uiten van commentaar op anderen over een situatie die je zelf niet kent is niet ongewoon. Maar weet je wel wat daar speelt? Nee dus. Wat dat betreft kan dit kijkje in het leven van Paul je visie op zaken zomaar eens bijstellen. Zowel vanuit zijn perspectief als dat van zijn verzorgers en moeder. Aan de buitenkant hoef je niets aan iemand op te merken maar het mag duidelijk zijn dat bij lange na niet iedereen hetzelfde is. We zijn allemaal wel heel bijzonder, ieder op zijn eigen unieke manier.

Eerlijk gezegd vind ik dit boek een absolute must. Het mag duidelijk zijn waarom.