geen perfect boek, maar wel een absolute must read

Ik had al zo veel positieve commentaren over dit boek gelezen dat ik er enorm naar uit keek. Omdat ik er de nodige tijd wou voor uittrekken, heb ik het opzij gelegd tot de vakantie. Op die manier kon ik de 720 pagina’s zo goed als onafgebroken lezen en me helemaal in het verhaal onderdompelen. Ik had gelezen dat het een boek is dat inslaat als een bom, maar had het effect toch wat onderschat. Ik las het op een zonovergoten strand met een hart dat sneller brak dan de golven en een zonnebril die de ontzetting in mijn ogen verborg. Na het lezen van Het smelt schreven veel lezers dat ze niet begrepen hoe een jonge vrouw als Lize Spit zo’n vreselijk harde taferelen kon bedenken. Wat Hanya Yanagihara uit haar pen liet stromen, overtreft Het smelt tot in het oneindige en bewijst dat noch de sekse noch de leeftijd van een auteur bepalend zijn voor de verbeeldingskracht.

A little life samenvatten betekent veel essentiële dingen weg laten, maar ik doe toch een poging. Heel kort kan gezegd worden dat het een overdonderend boek is over vriendschap en liefde. Iets algemener: het verhaal volgt vier vrienden die na het afstuderen hun weg proberen te vinden. Tijdens hun zoektocht naar werk, aanzien en een levenspartner komen zowel hun vriendschap als hun dromen en ambities onder druk te staan. Centraal in het verhaal staat Jude, maar het perspectief wisselt tussen de verschillende personages zodat je ze als lezer allemaal goed leert kennen. Langzaam maar zeker wordt onthuld waarom Jude de eerste vijftien jaar van zijn leven verborgen houdt en waarom hij iedereen die om hem geeft op afstand houdt. Door het wisselende vertelperspectief weet de lezer meer over Jude’s verleden dan zijn vrienden, maar zelfs dan blijft het overgrote deel een mysterie waarvan je nooit zeker weet of je het al dan niet wilt ontrafelen. Met elke sluier die opgelicht wordt, wordt je meer en meer het verhaal ingesleurd.

Hoewel zijn vrienden voelen dat Jude’s verleden zijn gedrag bepaalt, durven ze er geen rechtstreekse vragen over stellen. Dit creëert een afstand die zowel Jude als zijn vrienden storend vinden, maar een brug slaan veronderstelt enorm veel vertrouwen en de angst om de vriendschap te verbreken is bij alle partijen te groot. Het liet me nadenken over het belang van het delen van jeugdherinneringen, van geven en nemen, ook van informatie waar de ander niet noodzakelijk iets aan heeft. Zou ik iemand vertrouwen die een deel van zijn leven niet wil prijsgeven, hoe ver zou mijn geduld reiken?

De details van het verhaal zijn perfect uitgezocht en beschrijven zowel het mooie als het lelijke aan elke relatie, tussen vrienden, tussen ouders en kinderen en tussen partners. Op die manier wordt op een beangstigende manier duidelijk gemaakt hoe dun de grens is tussen positieve afhankelijkheid en misbruik. Kan je opnieuw vertrouwen wanneer de grens, zoals bij Jude, te vaak werd overschreden? Deze liefdesverklaring is zowat de meest ontroerende die ik ooit in een boek tegen kwam, net omdat het de schoonheid, maar ook de hulpeloosheid van relaties weergeeft: “But being with you is like being in this fantastic landscape, “he continues, slowly. “You think it’s one thing, a forest, and then suddenly it changes, and it’s a meadow, or a jungle, or cliffs of ice. And they’re all beautiful, but they’re strange as well, and you don’t have a map, and you don’t understand how you got from one terrain to the next so abruptly, and you don’t know when the next transition will arrive, and you don’t have any of the equipment you need. And so you keep walking through, and trying to adjust as you go, but you don’t really know what you’re doing, and often you make mistakes, bad mistakes. That’s sometimes what it feels like.”

Ik las het boek in het Engels en dat was echt smullen. Het taalgebruik is ronduit prachtig, met fantastische woorden waarvan ik het bestaan niet wist:”… unlike his other friends, who were essentially flibbertigibbets …”. ‘Flibbertigibbets’, dus, prachtig, maar nog nooit van gehoord! Handig dat je bij een ereader gewoon even op het woord moet tikken om te weten te komen dat het ‘wispelturig, deugniet’ betekent. Ik kan me voorstellen dat de vertaling van het boek een enorm werk was en hoop dat de woordkeuzes even uniek zijn als in het origineel.

A little life is geen perfect boek. Het ongeluk van Jude is eindeloos en sommige passages lijken vooral geschreven te zijn om tranen bij de lezer te ontlokken. Ook de manier waarop elk van de personages zijn ambities waarmaakt en buitengewoon succesvol wordt (the American dream!) kwam me nogal onrealistisch over. Maar eigenlijk is dit muggenzifterij, want het boek heeft zo’n indruk nagelaten dat de onvolkomenheden in het niets verdwijnen. Dit boek lezen maakte me woedend, diep bedroefd, blij en dankbaar. Een uniek werk van onwaarschijnlijke verschrikking en ontroerende schoonheid. Dit is hoe literatuur altijd zou moeten zijn.