Zwaartekracht of aantrekkingskracht?

In welk genre plaats je een roman waarvan titel en subtitel heel veel lijken te verraden maar je ook op het verkeerde been zetten? Een koninkrijk erven is niet dramatisch te noemen, zeker niet als je met slechts een draai van het lichaam de doorslaggevende stem hebt bij een pausverkiezing (Johannes Paulus II). Net zomin kun je beweren dat het onprettig is het als twee mensen zich op wonderbaarlijke wijze tot elkaar aangetrokken voelen, zelfs over grote afstand. Want dat is wat Malory overkwam op een zonnige lentedag in 1978. Terwijl hij in een kerkje buiten Cambridge een orgel stemt, klimt de blonde Louiza, een wiskundegenie, omhoog naar het orgel. Tussen de orgelpijpen vindt zij een appelpit die een bijzondere aantrekkingskracht heeft en die vanaf dat moment door Malory zorgvuldig wordt bewaard. Een heftig samenzijn tussen de twee volgt. Nog geen uur later worden de twee voor lange tijd gescheiden. Malory krijgt de opdracht af te reizen naar Rome om daar zijn erfenis, het geheimzinnige koninkrijk Septimanië, in ontvangst te nemen en Louiza – later blijkt zij zwanger – verdwijnt even plotseling als ze gekomen is en krijgt van een of andere roodharige Amerikaan iedere ochtend wiskundige vraagstukken voorgelegd.

Op de dag van haar bevalling gaat Louiza op zoek naar Malory en vindt hem in Rome in de Santa Maria sopra Minerva, door de magnetische werking van de Appelpit. Deze kerk en haar beroemde Carafa-kapel met de fresco's van Lippi spelen een grote rol in het verhaal, evenals Bernini's Olifantje met op zijn rug de obelisk op het plein voor de kerk. Hier voerden de gehate dominicanen ooit hun anti ketterse praktijken uit.

Religie, jodendom, islam lopen als een rode draad door het verhaal. Minerva, olifantje, obelisk, wiskundige vraagstukken en formules, het draait allemaal om kennis, wijsheid en het ware. Maar wat is werkelijkheid voor Malory die zijn Louiza naar het ziekenhuis op het Tibereiland draagt om daar van hun kindje te bevallen, maar een paar uur later te horen krijgt dat niemand haar gezien heeft, dat niemand van het bestaan weet van de arts en de verpleegster aan wie hij Louiza overgedragen heeft?

Krachtenspel is niet een boek dat je tussendoor kunt lezen. Het vraagt grote concentratie van de lezer. Aan de ene kant is er de verhaallijn van de jood David die zijn studievriend Isaac Newton in 1666 overhaalt hem te volgen naar Septimania. Die geschiedenis volgen we tot 1692. De hoofdlijn is het verhaal van Malory dat grote sprongen in de tijd neemt, van 1978 naar het gedenkwaardige jaar 2001 (Twin Towers!) tot heden. De wisselingen van tijd zijn duidelijk aangegeven, maar veel lastiger zijn de wisselingen van plaats binnen eenzelfde hoofdstuk, waar verhaallijntjes met andere personages lopen tot deze weer samenkomen met de hoofdlijn. Niet altijd is het meteen duidelijk dat we ons op een andere plaats in het verhaal bevinden. En dan zijn er ook nog plaatsen die imaginair zijn! Zinnen van meer dan tien regels zijn geen zeldzaamheid; en de schrijver maakt ook opvallend gebruik van niet alledaagse woorden en merkwaardige vergelijkingen.

Jonathan Levi (1955) is iemand met grote kennis op veel terreinen en dat laat hij merken. In zijn boek begeeft hij zich met groot gemak op het gebied van de wiskunde, muziek, religie, kunst en filosofie. Verder weet de auteur uitstekend de weg in Rome, wat aardige, niet-toeristische plekjes oplevert. Waar zo veel energie gestoken is in mooie beschrijvingen, bijzondere personages, gedenkwaardige gebeurtenissen, mysteries en het spel van schijn en werkelijkheid, kan het niet anders dan dat de hoofdpersonages een bijrol vervullen, pionnen zijn in de loop van de grotere gebeurtenissen.

De vertalers Inger Limburg en Lucie van Rooijen hebben een uitstekende vertaling gemaakt van een indrukwekkende roman, waarin elke lezer wel iets van zijn gading zal vinden!