Een tranentrekkende klassieker

In 1878 werd het boek ‘Sans famille’ ,in Nederland bekend onder de titel ALLEEN OP DE WERELD van HECTOR MALOT, voor het eerst uitgegeven. Het gaat over Rémi, die bij moeder Barberin woont maar ontdekt dat zij niet zijn moeder is. Als zijn pleegvader na lange tijd weer thuiskomt, verkoopt hij Rémi aan Vitalis. Samen met hem en zijn dieren trekt Rémi zo’n beetje heel Frankrijk door om met muzikale voorstellingen de kost te verdienen. Maar er knaagt iets aan hem. Wie zijn eigenlijk zijn echte ouders??

Tiny Fischer heeft het verhaal bewerkt en de wat ‘saaiere’ stukken geschrapt. Bijvoorbeeld uitgebreide stukken over het Franse landschap. Ook wordt het verhaal nu in de derde persoon verteld in plaats van door de ik-persoon Rémi. Dat zorgt voor wat meer afstand van de hoofdpersoon en maakt het boek ook minder een tranentrekker. De emotionele gedachten van Rémi zien we nu meer op afstand. Desondanks heeft Rémi nog regelmatig een emotionele uitbarsting, bijvoorbeeld als hij in Parijs door Vitalis achter wordt gelaten bij Garofoli om daar te gaan werken. De moed zinkt Rémi al in de schoenen bij het idee maar hij ontsnapt op het nippertje aan mishandeling en uitbuiting omdat Vitalis net binnenkomt als Garofoli één van de jongens aftuigt en hij Rémi weer meeneemt. Dit stukje illustreert ook meteen de liefde die tussen de muzikant en jongen is ontstaan. Vitalis is als een vader voor zijn aangenomen zoon.

Rémi maakt veel mee en als lezer zitten wij op de eerste rang. Allereerst wordt hij aan Vitalis verkocht terwijl hij het liefst bij pleegmoeder Barberin blijft. Dat levert heel veel verdriet op. Later komt Vitalis in de gevangenis terecht en moet Rémi zichzelf en de dieren overeind zien te houden. En dan hebben we het nog niet eens over het avontuur in de mijn. Rémi werkt daar tijdelijk maar raakt met een aantal mannen opgesloten en denkt dat hij het niet zal overleven.

In dit verhaal wordt niet alleen de zoektocht van Rémi naar zijn ouders verteld maar gaan we mee op reis met de twee hoofdpersonen. Tevens worden er sociale wantoestanden aan de kaak gesteld. Niet alleen de mijnwerkers zijn er slecht aan toe maar ook de muzikant Vitalis die vanwege belediging van een agent zomaar twee maanden de gevangenis indraait. Tsja, zo’n reizende muzikant is bij voorbaat natuurlijk al verdacht.Het boek gaat over uitbuiting en mishandeling van kinderen die dwangarbeid moeten verrichten. Maar ook andere thema’s komen aan bod: eeuwige vriendschap, liefde voor elkaar, op zoek gaan naar je identiteit, ontwikkeling van kind tot volwassene.

Helaas hangt alles wel van toevalligheden aan elkaar. Toch wel heel bijzonder, dat Rémi een tijdlang op een boot kan meevaren, waarvan de passagiers op een later tijdstip weer in beeld komen en van belang blijken te zijn. Of neem de ontmoeting van Rëmi met Mattia. Hij komt hem tegen bij Garofoli, denkt tijden niet meer aan hem en ziet hem heel veel later toevallig weer terug in Parijs. Samen gaan ze op zoek naar Rémi’s familie en de talenkennis van Mattia komt dan wel heel goed van pas.

Een tranentrekker is het boek zeker, vanwege alle misstanden die we tegenkomen en vanwege Rémi’s situatie maar het boek staat in de bewerking van Fischer nog steeds als een huis omdat het verhaal breder is dan alleen de zoektocht naar familie. De universele thema’s maken het boek tot een klassieker. Nou ja, een tranentrekkende klassieker.