La Vita Nuova

In de laat-dertiende-eeuw ontstaat in Toscane een idealistische manier van dichten, die met een van Dante afkomstige term wordt aangeduid als Dolce Stil Novo. In de opvatting van deze school staat de liefde centraal: de Liefde geschreven met een hoofdletter en opgevat als een macht die positief op het leven inwerkt. Het begrip liefde is daarbij nauw verbonden (en valt soms samen) met begrippen als deugdzaamheid en morele moed.
De grondgedachte van het gedicht: wanneer een man in liefde ontvlamt voor een vrouw, wordt zij voor hem tot een bron van deugd, schenkt hem inzicht in het goede en voert zij hem op tot God. De vrouw staat voor de dichter op een zeer hoog voetstuk: zij is voor hem een engel die op aarde is neergedaald om hem tot zedelijke vervolmaking te brengen.
Uitgaande van deze filosofie streeft de Dolce Stil Novo voor alles naar een morele verheffing van de mens en een sterker besef van innerlijke waarden. De hieruit voortvloeiende cultus van het gevoel tilt de dichter boven het platvloerse en alledaagse uit en voert hem op naar sferen van etherische puurheid en contemplatie.
(*De inhoud van La Vita Nuova bestaat uit 31 gedichten. Deze gedichten worden door relatief korte prozateksten met elkaar verbonden)
 
In de tijd van Dante had de vrouw geen publieke functies. De vrouw bleef binnen en zorgde voor de kinderen en het huishouden. De morele verheffing betrof de man. De vrouw op het voetstuk bleef een abstractie en veelal verbeeld in kunst en beschreven in de literatuur. De verheffing van de vrouw gebeurde niet in het echte leven, integendeel, een sterke en eigenzinnige vrouw werd als een bedreiging van de heersende macht gezien. De zelfbewuste vrouw werd als hekst betiteld, gevangengezet, gemarteld of vermoord.