Gaan

Recensie van:
Gaan
Pagina 30/31:
Aan het einde was Tosca, verraden, alleen overgebleven, met schokkende eenvoud haar dood tegemoet gegaan, door simpelweg van de borstwering de leegte in te stappen. Het was hartverscheurend achteloos. Er was geen vertoon, er was geen aandacht op gevestigd. Dat maakte het nog afgrijselijker. Wacht, wilde Sarah zeggen. Is dit het dan? Dit kan niet alles zijn, het kan niet voorbij zijn. Andere Tosca’s hadden het moment gebruikt voor melodrama en theatrale gebaren, en verre, flamboyante sprongen gemaakt. Maar dit was zo bescheiden geweest, zo privé, zo pijnlijk. Kom een zelfmoord privé zijn? Was het per definitie niet iets openbaars? Je verbrak het sociale contract. Zijn we anderen niet iets verplicht? Hebben we niet stilzwijgend met elkaar afgesproken het tot het einde vol te houden? Zelfmoord was alsof je een gelofte verbrak, een gelofte die elk levend wezen had afgelegd. Tosca had de gelofte verbroken, die ze aan Sarah had gedaan, Sarah die erop rekende dat ze zou blijven leven.
Pagina 252
Ze denkt aan Tosca en de aria die ze zingt voor haar minnaar Cavaradossi, over het huisje waar ze elkaar troffen, verborgen voor de wereld. Verlang je er niet naar, waar we onder de sterren stonden te luisteren naar de stemmen van de nacht? Herinner je je niet onze liefde? Hier is geen troost te vinden. Er is geen plek voor haar in het lege huis, geen mens voor haar om haar toevlucht bij te zoeken. De dagen liggen voor haar, leeg.
Originele titel:
Leaving
Vertaald uit het Engels door:
Marian van der Ster en Karina van Santen:
Hulde aan de vertalers. Voor het overbrengen van de gevoelens die raken, die tot nadenken aansporen en die je beroeren op mentaal en fysiek niveau. De beeldende schrijfstijl zo rijk en diep gelaagd.
Auteur :
Roxane Robinson
(1946) is auteur van zes romans, drie verhalenbundels en een biografie van kunstenares Georgia ‘ O Keeffe. Haar werk verschijnt in meerdere landen; haar proza wordt regelmatig gepubliceerd in onder andere The New Yorker, The Atlantic en Harper’s.
Wijze van lezen:
Recensie-exemplaar paperback ontvangen van uitgeverij Atlas Contact in ruil voor mijn recensie.
Uitgeverij:
Atlas contact
Genre:
Roman
Cover en flaptekst:
Een geschilderd portret van een vrouw op de rug gezien. Symboliek voor kwetsbaarheid doordat je een deel van haar ontblote rug ziet. Zie je daardoor haar gezicht niet? Verstopt ze zich voor de wereld omdat ze iets doet wat het daglicht niet verdragen kan?
De flaptekst is intens en informerend.
De auteursfoto en informatie vind ik een waardevolle toevoeging
Quote:
Pagina 83/84:
Die ochtend toen hij naast Sarah in bed lag, was hij met zijn vinger over haar nek gegaan, van haar oorlelletje tot de punt van haar schouder. Ze was altijd tenger geweest; nu leek haar vlees weg te sijpelen. De huid had kleine rimpeltjes van ouderdom en was zacht en slap aan het worden. Het ontroerde hem dat hij op deze manier deel uitmaakte van haar leven. Hij schoof zijn hand achter haar hoofd, omvatte het bot, tilde het iets op, droeg het gewicht. Ze had haar ogen dichtgedaan en hij had het gevoel dat hij haar geest in zijn hand hield, haar gedachten. Ze had haar hoofd stevig in zijn hand laten rusten. ‘Vastgehouden worden, ‘ zei Sarah, ‘dat is wat ik mis.’ Hij schoof dichterbij en drukte zich tegen haar aan, zodat hun lichamen elkaars warmte deelden.
Mooie tekst:
Wat als je je oude jeugdliefde op latere leeftijd ineens tegenkomt?
Het verhaal:
Een opnieuw opflakkerende, diepgaande en passionele liefde tussen Warren en Sarah die jeugd geliefden waren. Nu is Warren getrouwd en Sarah gescheiden. Is er een toekomst mogelijk? Te midden van hun beider kinderen of is die prijs te hoog?
Mijn leesbeleving:
In dit verhaal wordt een aantal keren gerefereerd aan de opera Tosca van Puccini. Toen ik het verhaal erover op zocht vond ik gelijkenissen. Deze opera beschrijft een intense liefde tussen een man en vrouw. Daarin vond ik de opvlammende liefde tussen Warren en Sarah terug. Alles wat in hun beider levens grijs en kil gekleurd was werd ineens een kleuren explosie. Lang verborgen gevoelens bloeiden op en vinden elkaar in een krachtveld van liefde, lust, vertrouwen en elkaar zien in het volste en zuiverste licht. Ook al waren de meeste levensjaren al achter hen. Maar ook dat balanceren op de levensdraad. Val je samen of alleen? Of loop je samen tot het einde door?
Maar ook op het eerste gezicht sprookjesachtige taferelen kennen gitzwarte randen: doordat hun levenspaden elkaar lang geleden splitsten en ze andere relaties aangingen. Met deze relaties kregen ze kinderen: mensen die een onuitwisbaar ijkpunt in hun dagelijks leven waren geworden. Niet uit te vlakken.
Daar waar de opera Tosca de liefde in haar puurste vorm symboliseert. En die ook in de praktijk gebracht wordt door Flora Tosca met geliefde Mario Cavaradossi komt het gif en de angel van jaloezie van Baron Scarpia. Niet liefde willen delen en verblindt door jaloezie de “vijand” uit de weg ruimen. Tevens symboliseert hij de gevoelens van verraad, schuld en je geweten. Maar ook Tosca die jaloezie voelt en daarnaar handelt. Is dat ondoordacht of juist slim? Persoonlijk vind ik ontrouw not done. Zou ik teruggegaan zijn naar mijn jeugdliefde? Ik weet het niet want mijn man was mijn eerste vriendje en later mijn man.
In het verhaal van Warren en Sarah blijkt de liefde voor datgene wat voortgebracht is door een liefdesrelatie aan te gaan sterker te zijn als deze liefdesband. Ook al komen deze met draconische eisen, de “scheve schaatser” keert terug. Dan denk je waarom? Eerst vol vuur en vastberadenheid op weg naar een toekomst met de vrouw van je dromen en alle schepen achter je verbranden. Je geliefde in het ongeluk storten door de diepe verbondenheid op liefdes en zielsniveau verbrekend.
Alles gladstrijken. Is dat het kind in jezelf dat hunkert naar de veiligheid van de gekaderde paden van het huwelijk? Ook al ben je nu volwassen en heb je de kracht om verantwoordelijkheid te dragen voor je eigen geluk. Ben je geen verantwoording verschuldigd voor je daden. En dan de deceptie: nog blijken het gif en de hatende verwijten niet verdwenen. Die dreunen keihard in op je gevoel waardoor je mentaal en fysiek uitgehold raakt.
Ik moest me meerdere malen verbijten en schreeuwde meermaals van onmacht. Ik was Warren en ook Sarah gaan beschouwen als vrienden. Ik zag ze, ik hoorde ze, ik voelde ze en in alle dagelijkse dingen sijpelden zij binnen. Elkaar licht brengend daar waar duisternis en kilte heerste, liefde en genegenheid en warmte biedent daar waar de liefde gedoofd was.
Dit kwam ook door de beeldende schrijfstijl. Vele malen filosofisch en metaforisch. Boeiend omdat je wilde weten hoe de plot zou zijn. Een suikerzoet happy end, Warren die de ketenen van zijn huwelijk durft te verbreken en daadkracht toont. Daar te gaan waar je hart ligt. Maar dan komt ook de zelfreflectie en dat sloeg bij mij in als een bom.
Mijn man en ik zijn 24 jaar samen en 20 jaar getrouwd. We hebben veel meegemaakt. Ik heb Niet Aangeboren Hersenletsel (waardoor het lezen en recenseren van dit boek niet snel ging door concentratie en kortetermijngeheugen verlies en continu moe) en ik ben psychisch kwetsbaar. Ook heb ik PTSS opgelopen toen ons tweede kind, een zoon, bijna tien jaar geleden stierf. Bij beide dochters en zoon(2015*) (18 en 8) heb ik forse postnatale depressies met psychoses gehad. Mijn man was meermaals fysiek ziek. Het is ongelooflijk zwaar om samen te zijn en te blijven als het levenspad zo moeilijk is.
In mijn gezin van herkomst is mijn moeder ongeneeslijk ziek door kanker en uitzaaiingen maar dit is door de behandeling die aanslaat stabiel, zusje is bijna twee keer overleden doordat de chemo haar longen aanviel. Die krabbelt nu weer op. Ook in mijn man zijn gezin van herkomst spelen gezondheid issues. Ik wil mezelf geen moraalridder noemen of een schouderklopje geven Maar ik merk dat door te blijven, proberen te luisteren en te blijven (uit) praten: je elkaar blijft zien, verdragen (dat klinkt zwaarder dan het is) en dat het vuur van liefde blijft branden ook al is het soms een waakvlam. De dood van onze zoon en mijn permanente ziek zijn en arbeidsongeschikt zijn heeft ons gevormd maar heeft er ook voor gezorgd dat we dichter bij elkaar zijn gekomen. Met deskundige hulp gaan we samen de uitdagingen aan.
Gek genoeg begrijp ik de keuzes die Sarah en Warren maken om het liefdespad te bewandelen. De sleur die als een keurslijf voelt, de hoop dat de liefde nu wel werkt. Natuurlijk pleeg je hoogverraad door het stiekem te doen. Spreekwoordelijk komt Warren voor het vuurpeloton te staan met zijn vrouw en dochter die de geweren gericht houden. Een misstap of fout gesproken woord betekent onherroepelijk de dood. Of in dit verhaal monddood en je als “dood” beschouwend. Maar ik had dan vergeving en empathie verwacht. Een deken die hernieuwde warmte en aandacht schonk.
Een verpulverd hart die Sarah bijna fataal wordt. Maar die zich weer bij elkaar raapt door haar horizon te verbreden. Door te zorgen en vast te houden daar waar het jaar eigen kroost betreft. Door diepe dalen gaat, door de heftigste stormen en de moeilijkste hindernissen neemt. Die wel liefde, aandacht en troost vindt en zich daaraan vastgrijpt en weer herrijst als een Fenix uit de as.
De weg naar de plot vond ik meeslepend, hartverscheurend, intens, rauw, dubbel, reflecterend en onuitwisbaar.
Ook Warren die uiterlijk de schone schijn ophoudt maar die van binnen sterft. Refererend naar Tosca: ook al probeer je door te leven na verlies en is je redenatie sterk je gevoel blijkt nog sterker en dirigeert jouw keuze.
Mijn mening:
Ik geef 5 sterren
Lange tijd twijfelde ik tussen 4 en 5 sterren. Dit omdat ik eerst moest wennen aan de diverse personages en het binnen het originele verhaal teruggaan in de tijd en weer terug naar het heden.
Maar de metaforische, filosofische, de uitstapjes naar de kunst en de opera en het verwoorden en voelbaar maken daarvan maakten veel goed. Ook de band die Sarah heeft met haar huisdier vond ik herkenbaar en emotioneerde mij. Honden blijven hun baas altijd trouw. Ook weer een mooie symboliek. De personages zijn gedetailleerd uitgewerkt. Ze komen echt tot leven en je merkt tijdens het lezen dat ze onder je huid kruipen. Sommige personages kun je wel wurgen maar andere sluit je in je hart. Dit verhaal kent meerdere vormen van liefde. Liefde tussen partners, liefde voor kinderen, liefde voor kunst en muziek, liefde voor kleinkinderen, liefde voor dieren en liefde voor omgeving en je huis. Liefde die overal vastgrijpt en niet loslaat. Zelfs niet als de dood om de hoek komt kijken. Dan blijken vooroordelen en verwijten te vervagen en komen liefde en gevoel op de eerste plaats.
Waarom maken mensen bepaalde keuzes? Komt dat voort uit hun eigen jeugd? De manier waarop ze grootgebracht zijn. Is het de drang naar zekerheid, veilige kaders, angst voor het onbekende?
Weliswaar stond ik niet achter alle keuzes en uitspraken maar dat reflecteert ook weer met het dagelijks leven. Dat gaat ook niet altijd over rozengeur en maneschijn.
Ik lees en recenseer graag meer van Roxane Robinson.