Lezersrecensie
TWAALF DOODGEZWEGEN VROUWELIJKE HELDEN SUCCESVOL TOT LEVEN GEBRACHT
[RECENSIE] De Kriterionmeisjes van Anna Eva Boogaard
TWAALF DOODGEZWEGEN VROUWELIJKE HELDEN SUCCESVOL TOT LEVEN GEBRACHT
++ ‘Tot haar geluk bleek haar vader niet bij het transport te hebben gezeten, maar de gebeurtenis zou Isa nooit loslaten. De diepe wanhoop die ze bij de mensen in de trein had gezien, maakte haar motivatie voor verzet groter dan ooit’ ++
Oorspronkelijke titel: De Kriterionmeisjes
ISBN: 978 90 295 4966 0
Uitgegeven door: Uitgeverij De Arbeiderspers, Singel Uitgeverijen
Pagina’s: 443
Vertaling:
Beoordeling: ⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️
De auteur Anna Eva Boogaard is als docent werkzaam op de Universiteit van Amsterdam. Zij doceert moderne geschiedenis met als specialiteit de geschiedenis van verzet in de Tweede Wereldoorlog en dan met bijzondere aandacht op de rol van vrouwen. Begin 2019 werd ze door het Amsterdams Comité 4 en 5 mei gevraagd een lezing te verzorgen over de oorlogsgeschiedenis van de door studenten gerunde Amsterdamse bioscoop Kriterion. Tijdens haar studie geschiedenis heeft ze met veel enthousiasme in de bioscoop gewerkt. Met de wetenschap dat er niet veel mensen meer leefden, zocht ze contact met de oprichter van Kriterion Piet Meerburg en langzaam, zeer langzaam ontvouwde zich een indrukwekkend verhaal dat op 28 november 2025 in boekwerk is verschenen onder de naam De Kriterionmeisjes.
De titel van het boek vindt zijn oorsprong in de oorlogsjaren ’40-‘45 toen een verzetsgroep die voornamelijk uit vrouwelijke studenten bestond, zich inzette om honderden levens te redden van het geweld tijdens de bezetting van Nederland door de Nazi’s. Hun studie werd voor de periode even on hold gezet tot die verschrikkelijke oorlog in 1945 ten einde kwam. Piet Meerburg richtte een maand later de verzetsvrienden Kriterion op waaruit de bioscoop met dezelfde naam is voortgekomen. Het gaf de studenten die in het verzet hadden gezeten de gelegenheid en kans om daar hun geld te verdienen om hun onderbroken studie weer voort te kunnen zetten. Velen maakten daar gebruik van.
De groep studenten waarover het boek vertelt zijn twaalf jonge vrouwen, ieder met hun eigen persoonlijke specialiteit, die zich op een onvoorstelbare wijze met gevaar voor eigen leven, inzette om daardoor zoveel mogelijk levens te redden. Zo werden door hen honderden Joodse kinderen bij hun ondergedoken ouders weggehaald om elders in het land op veilige adressen te worden ondergebracht. Het vervalsen van persoonsbewijzen werd bijna dagelijks werk. Hierdoor konden joden als niet-joden zich op een veiliger manier op straat vertonen. Ook werden tijdens de hongerwinter voedselbonnen en voedsel verzameld en verdeeld. Verboden kranten gedrukt en verspreid enz. enz., alles met het doel om levens te redden en de Duitse bezetter zoveel mogelijk te dwarsbomen.
++ ‘We maakten de tochten op een fiets met houten banden. Dat was er zo omheen gemaakt dat die velg niet direct stuk ging. Die fietstochten duurden soms een paar dagen, waardoor ze moesten overnachten bij mensen onderweg’ ++
De auteur heeft na zes jaar onderzoek besloten de verkregen informatie te verwerken aan het papier toe te vertrouwen. Daarmee is een waardevol werk ontstaan dat recht doet aan het levensgevaarlijke werk van de twaalf meisjes en de mensen die dichtbij stonden en als één team talloze levens hebben gered. Naast het vinden van de informatie moet het ordenen en rangschikken van de gevonden informatie een monsterklus zijn geweest. Maar het resultaat mag er dan ook zijn.
De Kriterionmeisjes is een waarheidsgetrouw verhaal waarvan de informatie uit getuigenissen komt, direct uit dagboeken en andere informatiedragers die bij familieleden en talloze andere adressen is verkregen. Hiermee is door Boogaard een stukje geschiedenis vastgelegd dat zeer waardevol is om gelezen te worden. Het is in deze tijd haast onvoorstelbaar om zich een beeld te vormen wat deze twaalf jonge vrouwen heeft gedreven om alle beschreven verzetsdaden met liefde te verrichten, ondanks dat er grote gevaren aan kleefden. Dat er ontdekkingen en arrestaties het gevolg van waren, kon natuurlijk niet uitblijven, evenals deportaties naar een van de vele kampen en/of het Oranjehotel in Scheveningen.
De auteur legt achter in het boek verantwoording af over de in het boek getoonde afbeeldingen en portretfoto’s met persoonlijke toelichting van de vrouwen. Tevens wordt door middel van honderden noten verklaringen gegeven over de oorsprong van de vermelde feiten. Tenslotte wordt in het hoofdstuk “Hoe het verderging met de vrouwen” uitgebreid ingegaan hoe het leven van ieder van de twaalf vrouwen zich na de beëindiging van WO-II, zich verder heeft ontwikkeld.
Samengevat maakt dit De Kriterionmeisjes tot een waardevol stukje geschiedschrijving waar niet alleen de auteur trots op mag zijn maar de hele Nederlandse bevolking dat dit boven tafel is gebracht. Het doet het verhaal rond de soldaat van Oranje zelfs een stuk verbleken!
Eindoordeel: 5 sterren
TWAALF DOODGEZWEGEN VROUWELIJKE HELDEN SUCCESVOL TOT LEVEN GEBRACHT
++ ‘Tot haar geluk bleek haar vader niet bij het transport te hebben gezeten, maar de gebeurtenis zou Isa nooit loslaten. De diepe wanhoop die ze bij de mensen in de trein had gezien, maakte haar motivatie voor verzet groter dan ooit’ ++
Oorspronkelijke titel: De Kriterionmeisjes
ISBN: 978 90 295 4966 0
Uitgegeven door: Uitgeverij De Arbeiderspers, Singel Uitgeverijen
Pagina’s: 443
Vertaling:
Beoordeling: ⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️
De auteur Anna Eva Boogaard is als docent werkzaam op de Universiteit van Amsterdam. Zij doceert moderne geschiedenis met als specialiteit de geschiedenis van verzet in de Tweede Wereldoorlog en dan met bijzondere aandacht op de rol van vrouwen. Begin 2019 werd ze door het Amsterdams Comité 4 en 5 mei gevraagd een lezing te verzorgen over de oorlogsgeschiedenis van de door studenten gerunde Amsterdamse bioscoop Kriterion. Tijdens haar studie geschiedenis heeft ze met veel enthousiasme in de bioscoop gewerkt. Met de wetenschap dat er niet veel mensen meer leefden, zocht ze contact met de oprichter van Kriterion Piet Meerburg en langzaam, zeer langzaam ontvouwde zich een indrukwekkend verhaal dat op 28 november 2025 in boekwerk is verschenen onder de naam De Kriterionmeisjes.
De titel van het boek vindt zijn oorsprong in de oorlogsjaren ’40-‘45 toen een verzetsgroep die voornamelijk uit vrouwelijke studenten bestond, zich inzette om honderden levens te redden van het geweld tijdens de bezetting van Nederland door de Nazi’s. Hun studie werd voor de periode even on hold gezet tot die verschrikkelijke oorlog in 1945 ten einde kwam. Piet Meerburg richtte een maand later de verzetsvrienden Kriterion op waaruit de bioscoop met dezelfde naam is voortgekomen. Het gaf de studenten die in het verzet hadden gezeten de gelegenheid en kans om daar hun geld te verdienen om hun onderbroken studie weer voort te kunnen zetten. Velen maakten daar gebruik van.
De groep studenten waarover het boek vertelt zijn twaalf jonge vrouwen, ieder met hun eigen persoonlijke specialiteit, die zich op een onvoorstelbare wijze met gevaar voor eigen leven, inzette om daardoor zoveel mogelijk levens te redden. Zo werden door hen honderden Joodse kinderen bij hun ondergedoken ouders weggehaald om elders in het land op veilige adressen te worden ondergebracht. Het vervalsen van persoonsbewijzen werd bijna dagelijks werk. Hierdoor konden joden als niet-joden zich op een veiliger manier op straat vertonen. Ook werden tijdens de hongerwinter voedselbonnen en voedsel verzameld en verdeeld. Verboden kranten gedrukt en verspreid enz. enz., alles met het doel om levens te redden en de Duitse bezetter zoveel mogelijk te dwarsbomen.
++ ‘We maakten de tochten op een fiets met houten banden. Dat was er zo omheen gemaakt dat die velg niet direct stuk ging. Die fietstochten duurden soms een paar dagen, waardoor ze moesten overnachten bij mensen onderweg’ ++
De auteur heeft na zes jaar onderzoek besloten de verkregen informatie te verwerken aan het papier toe te vertrouwen. Daarmee is een waardevol werk ontstaan dat recht doet aan het levensgevaarlijke werk van de twaalf meisjes en de mensen die dichtbij stonden en als één team talloze levens hebben gered. Naast het vinden van de informatie moet het ordenen en rangschikken van de gevonden informatie een monsterklus zijn geweest. Maar het resultaat mag er dan ook zijn.
De Kriterionmeisjes is een waarheidsgetrouw verhaal waarvan de informatie uit getuigenissen komt, direct uit dagboeken en andere informatiedragers die bij familieleden en talloze andere adressen is verkregen. Hiermee is door Boogaard een stukje geschiedenis vastgelegd dat zeer waardevol is om gelezen te worden. Het is in deze tijd haast onvoorstelbaar om zich een beeld te vormen wat deze twaalf jonge vrouwen heeft gedreven om alle beschreven verzetsdaden met liefde te verrichten, ondanks dat er grote gevaren aan kleefden. Dat er ontdekkingen en arrestaties het gevolg van waren, kon natuurlijk niet uitblijven, evenals deportaties naar een van de vele kampen en/of het Oranjehotel in Scheveningen.
De auteur legt achter in het boek verantwoording af over de in het boek getoonde afbeeldingen en portretfoto’s met persoonlijke toelichting van de vrouwen. Tevens wordt door middel van honderden noten verklaringen gegeven over de oorsprong van de vermelde feiten. Tenslotte wordt in het hoofdstuk “Hoe het verderging met de vrouwen” uitgebreid ingegaan hoe het leven van ieder van de twaalf vrouwen zich na de beëindiging van WO-II, zich verder heeft ontwikkeld.
Samengevat maakt dit De Kriterionmeisjes tot een waardevol stukje geschiedschrijving waar niet alleen de auteur trots op mag zijn maar de hele Nederlandse bevolking dat dit boven tafel is gebracht. Het doet het verhaal rond de soldaat van Oranje zelfs een stuk verbleken!
Eindoordeel: 5 sterren
1
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Cees van Rhienen
Gesponsord
Een hartverwarmende reis door de jaren ’60 vol humor en nostalgie. Nu te vinden in jouw favoriete boekhandel.
