Echte mensen, uitzonderlijk bijzonder - en geweldig beschreven.

Kent u Alexander von Humboldt? Nee, niet die beroemde, het is zijn broer. Een ontdekkingsreiziger in de romantische traditie, bezeten om de wereld op te meten. Niet door diep nadenken achter een bureau, zoals theoretische wetenschappers zouden doen, maar door met zijn meetapparatuur de wereld in te trekken. Door te verzamelen, hoe meer hoe beter. En bijzonder: nog beter. Naar Zuid-Amerika, langs onbegaanbare wegen, over oceanen, over rivieren, door jungles, over gebergten. Aangeslagen door verlies van vrienden, door ziekte geteisterd, door mislukkingen achtervolgd, maar bezeten van zijn éne idee. Waanzinnig? Ja, misschien wel. Eigenlijk: zeker wel. Maar op een prachtige manier.

Kent u Carl Friedrich Gauss? Ja, die, de wiskundige van de Stelling van Gauss. Volstrekt geniaal, op een manier die volledig voldoet aan de vooroordelen van de gekke genie. Mensenschuw, bang voor alles behalve voor het enige waarnaar hij op zoek is: de volgende wiskundige stap.

De twee hebben elkaar nooit ontmoet. Von Humboldt zwierf over de wereld en is vrijwel nooit thuis. Gauss kwam uit angst nooit zijn geboortedorp uit, leefde volledig geïsoleerd en mensenschuw. Beide wilden meten: de wereld meten. Beiden behaalden grandioze resultaten. Twee bizarre levens.

Het boek van Kehlmann doet voor zover ik dat kan beoordelen de wetenschappers recht. Hij behandelt hun eigenaardigheden als onderdeel van hun tijd, hun afwijkingen als onderdeel van hun persoon. Hij doet dat met begrip en met liefde en met zorg. Hij maakt hen wat ze zijn: echte mensen, levend, verlangend en pijn lijdend. Worstelend met hun grenzen en tegelijk de grenzen van de wetenschap verleggend.
Wetenschappelijke groei vraagt offers. Misschien niet evenveel aan elke wetenschapper, misschien is het ook wel anders in onze moderne tijd waarbij in teams werken veel meer de essentie van onderzoek is geworden. Maar het echte verleggen van grenzen, daarvoor zijn bijzondere mensen nodig, met bijzondere vaardigheden, bijzondere creativiteit, bijzonder doorzettingsvermogen. Als wij ver kunnen zien, is dat omdat wij staan op de schouders van reuzen. Von Humboldt en Gauss waren zulke reuzen.
We mogen ze bedanken door hen in ere te houden. Kehlmann levert daar een bijdrage aan. Ik vond het een heel sterk boek, ik heb ervan genoten..