Stemt tot nadenken over privacy en reclame - en dat is nuttig!

Science Fiction, maar dan niet in de verre toekomst maar net buiten ons huidige bereik: het geeft bij uitstek de mogelijkheid om ontwikkelingen in onze hedendaagse maatschappij aan de orde te stellen. Antoni Dol doet dat in dit boek dat de belangrijke problematiek rond privacy en onze eigen slordigheid daarmee verkent.
De schrijver heeft zelf ervaring in de IT, hij heeft een heldere visie op de ontwikkelingen zoals Augmented Reality en de gigantische databases die bedrijven over hun klanten aanleggen. Wat gebeurt er als je die trend strak doortrekt?

Weet u wat u allemaal van uzelf blootgeeft op internet? Niet alleen de info uit uw profielen, maar uw koopgedrag, uw reisgedrag, uw surfgedrag, uw medische info, uw interesses die blijken uit zoekopdrachten en uit leesgewoonten en uit zappen op televisie. Als dat allemaal eens centraal verzameld zou worden... Dat gebeurt, en het wordt steeds eenvoudiger en steeds completer. Best eng...
Antoni Dol laat zien hoe extreem de persoonlijke toespitsing van marketing en verkoopargumenten kan worden. Door in de huid te kruipen van een rechercheur die in een marketingbureau met heel geavanceerde AdBots een onderzoek moet doen naar een hack waarvan ze het slachtoffer zijn geworden, kan de schrijver zowel de ontwikkeling van het instrumentarium van binnenuit beschrijven als kritiek leveren op die ontwikkeling. Dat is een goed gevonden en nuttige opzet, waardoor de kritische bespreking van het idee op een natuurlijke manier plaatsvindt.

De bedreiging van het privacyverlies voor individuele mensen wordt in het boek niet echt dramatisch invoelbaar gemaakt. Er worden wat argumenten voor en tegen genoemd, maar er is eigenlijk niemand die er ook echt zwaar onder lijdt. Ja, het is lastig, al die AdBots die je voortdurend overvallen met de argumenten waarvoor je het meest gevoelig bent - maar ernstig? Dat wordt het eigenlijk nergens: niemand wordt uitgesloten of gechanteerd met belastende informatie, er zijn geen verzekeraars die premies verhogen of verzekeringen weigeren, er zijn geen fabrikanten die misbruik maken door verslavende kenmerken te versterken. Nee, het gaat hier alleen om de reclame beter te targetten - eigenlijk, zou je kunnen zeggen, een relatief onschuldige vorm van misbruik. Zelfs bij enkele hoofdpersonen bij wie het privacyprobleem het meest zou moeten spelen (en die er tegelijk geld aan verdienen) speelt die strijd tussen dreiging en inkomsten niet. Het probleem wordt volgens mij nauwelijks echt een moreel issue.
Een terroristische groepering hackt en misbruikt de database. De hoofdpersoon raakt bij die groepering betrokken. Een mooie gelegenheid om gewetensproblemen te verkennen. Dat gebeurt wel, maar m.i. blijft het oppervlakkiger dan mogelijk (of misschien: geloofwaardig) was geweest. Is diefstal of vernieling van informatie acceptabel als er een acceptabel doel gediend wordt? En zal een politieagent als eigen rechter het goedkeuren omdat hij het doel wel redelijk vindt en er een leuk meisje bij betrokken is? Het lijkt me minstens een bron voor slapeloze nachten.
De ontwikkeling in het relationele is in het verhaal een leuke nevenplot, ik denk dat heel wat jongemannen graag zouden willen dat je in de werkelijkheid even makkelijk een date met een beroemde beeldschone influencer krijgt - ik vond haar persoonlijkheid erg dun en de relatievorming niet invoelbaar..

Al met al: het is een nuttig boek. Het zet je aan het nadenken over belangrijke thema's. Het geeft wat handvatten om erover na te denken en dat is heel nuttig. Tegelijk: de emotioneel wat afstandelijke wijze van behandeling vergrootte bij mij niet de urgentie van het onderwerp, noch de geloofwaardigheid van de personages.
Concluderend: het had van mij wat scherper gemogen: wat meer wrijving op de ideeën, wat meer confronterend op de belangen, wat meer diepgang in de mensen.