Integer eerbetoon aan grote broer zaliger

In De seringenboom met Herinneringen aan mijn broer als ondertitel - steekt Toon Tellegen (1941) zijn enorme bewondering voor zijn zes jaar oudere broer niet onder stoelen of banken. De auteur kijkt terug op zijn jeugdjaren, aan de hand van guitige vertellingen en heel korte verhalen. Het eindresultaat is een integere ode aan grote broer, die het ouderlijke huis verliet op zijn achttiende. Een boekje met een erg hoog autobiografisch gehalte. Een mooi eerbetoon dat begint en eindigt met een pakkend gedicht. Broer was eigenzinnig en vrijgevochten, een allesdurver. Hij overleed in maart 2014, ginds in het verre Peru.

“Ik vond mijn broer verreweg de bijzonderste mens, die bovendien nu nog leefde. Ik dacht wel eens: als hij Jezus was, dan was ik zijn discipel. De andere elf had hij weggestuurd. Dat waren er te veel voor hem. Een was genoeg.”

De rollen zijn heel duidelijk verdeeld: de oudere broer is de leider, Toon is de brave volgeling, die vol adoratie vertelt over hun belevenissen tijdens hun jonge jaren. Toon Tellegen houdt de jeugdherinneringen aan zijn broer bijzonder levendig. Ze kijken naar elkaar; de jongste van de twee schrijft het zo veel jaren later neer. Van kwajongen tot jongvolwassene, inclusief een aantal belangrijke gebeurtenissen die een jongere uit de jaren veertig en begin vijftig van vorige eeuw moet hebben beleefd. Maar dan verteld op zijn Tellegens, uiteraard. Met een vleugje fictie om het geheel ietwat extra kleur te bezorgen, zodat de enige echte waarheid – zij het dan lichtjes opgeschroefd – kan worden weergegeven. Dit alles meesterlijk verteld, in een eenvoudige taal. Twee opvallende elementen in De seringenboom zijn de enorme levenslust en de dood. Deze laatste komt om de hoek kijken, zo af en toe. Het heengaan van zijn broer heeft duidelijk een diepe indruk gemaakt op de schrijver.

“Mijn broer was een held, en als iemand het daar niet mee eens was, dan kende hij mijn broer niet of wist hij niet wat een held was. Als ons huis in brand stond, zou hij naar binnen stormen en mij uit de hoog oplaaiende vuurzee redden.”

Met een bijna kinderlijke verwondering schetst Toon Tellegen een beeld van die mooie tijd van toen; toen een kwajongensstreek nog dagelijkse kost was. Met brandende sneeuwballen gooien, of stiekem rookbommen maken; als het maar gevaarlijk is. Pas dan is zijn broer, de grote held, in optima forma. Ja, en dan is hij weg, onverhoeds. De seringenboom – toen was geluk nog heel gewoon -staat garant voor enkele uurtjes onbezoedeld, eenvoudig leesplezier.